dinsdag 21 maart 2023

Van Duwvaartprotest naar een prachtige Antitankgracht-natuurverbindingsgebied

GROENE DUIM 2023 -  Red de Voorkempen in de kijker



De actiegroep 'te ’s-Gravenwezel' verenigde zich in 1970 met een aantal andere organisaties uit Schoten, Sint-Job, Wijnegem, Schilde, Oelegem, Halle, Westmalle en Wommelgem in de regionale groep Red de Voorkempen.


Ze hadden als doel “het bundelen van de strijd tot het behoud van het natuurschoon en definitief een einde te maken aan de vernietiging van het leefmilieu in onze omgeving”.


De groep telde bij de oprichting reeds 28 leden, waaronder naast vertegenwoordigers van de groencomités ook afgevaardigden van een groot aantal culturele verenigingen.



Uiteindelijk leidde het grote aantal aanwezigen zelfs tot plaatsgebrek bij de vergaderingen.
Lokale wantoestanden werden aan de kaak gesteld over de hele Voorkempense regio.
Een van deze acties betrof de vijvers van natuurgebied De Mick te Brasschaat die dreigden uit te drogen als gevolg van de eerste werken aan het geplande verbindingskanaal voor de duwvaart.



De waanzin van het - door de politiekindustriële lobby van de Antwerpse haven, gewenste duwvaartkanaalproject- begon stilaan door te dringen.



‘Het kanaal der schande’ zou van Oelegem helemaal tot Zandvliet lopen, 30 kilometer lang en 200 meter breed, dwars doorheen de zandgronden en de kwetsbare natuurgebieden, bossen en kasteelparken van 8 gemeenten in de Voorkempen.




Red de Voorkempen bundelde en coördineerde de krachten van de verschillende lokale milieugroepen langs het geplande tracé, en waar deze niet bestonden, werden al snel nieuwe groepen opgericht. Begin 1973 werd Red de Voorkempen organisatorisch hervormd en werd de actie om het geplande duwvaartkanaal tegen te houden opgestart.




Er werd een informatie- en sensibiliseringscampagne opgestart om de bevolking in de regio te informeren en er vonden allerlei kleine acties plaats.

Kleine acties via de beweging van de Groene Fietsers van wijlen pater Versteylen

Het duurde niet lang eer een ongezien protest door het Antwerpse raasde.
Onder tot de verbeelding sprekende namen als Duweling, Fietseling, Doemeling en Trietseling werden tienduizenden handtekeningen tegen het project verzameld en werd de Antwerpse binnenstad overspoeld door meer dan vijfduizend fietsers.



Het protest zwol verder aan en nam nationale proporties aan.
Een 'Nationaal Anti-Duwvaart Komitee' werd opgericht.
Tegen zoveel geweld bleken de plannenmakers en beleidsmensen niet bestand en de plannen voor het duwvaartkanaal werden afgevoerd.
Dankzij het succesvolle duwvaartkanaalprotest (1973 en 1975) boekt de moderne milieubeweging een eerste grote zege.
Het staat bekend als een sleutelmoment voor het opkomend milieubewustzijn in Vlaanderen.



Door de reservatiestrook voor het Duwvaartkanaal bleef de toekomst van de Antitankgracht jarenlang onzeker. Zelfs werd een poging gedaan om daar de Tweede Spoorontsluiting aan te leggen. TWEEDE ADEM
25 jarenlang hebben jongeren -onder leiding van Dirk Weyler-  de Antitankgracht (en omliggende bossen) zwerfvuilvrij gemaakt.
Later (en nog steeds) werd dit werk verdergezet door verschillende 'Mooimakers' (zij verdienen een Groene Duim).
Deze jongeren hebben vanaf 1995 een oproep gedaan om in verschillende gemeenten bossen op te ruimen.
Vele jeugdbewegingen en scholen (meer dan 3000 jongeren) zijn op hun verzoek ingegaan.
Ex-gouverneur Camille Paulus werd peter van deze jongerenbeweging.
De jongeren hadden zijn naam echter fout gespeld (zie document hieronder).



Hun embleem: het rommelopdepot-mannetje.
Het mannetje heeft een lange neus om zuurstof te snuiven, want er zijn te weinig bossen die zuurstof aanmaken.
Hij heeft een hekel aan zwerfvuil en rommelt het constant op, maar had daarbij hulp nodig.


De verbazing was groot toen de jongeren vernamen dat de Antitankgracht gedempt zou worden voor de aanleg van de tweede spoorontsluiting.
De jongeren maakten een afspraak op het provinciehuis en probeerden hun peter te overtuigen dat dit geen goed plan was.
Heel wat natuurwaarde zou verloren gaan, bovendien zou hun speelterrein (toen kon je nog in de forten en bunkers spelen) in gevaar komen.
Uiteindelijk werden deze plannen opgeborgen en werden nieuwe tracés uitgetekend.
Begin 2000 kreeg Red de Voorkempen - met het initiatief om de verschillende actiecomités tegen de tweede goederenspoorlijn voor de haven te bundelen – een nieuwe adem.





Maar sinds al die duwvaart- en treinplannen definitief in de vuilnisbak verdwenen zijn, zijn verschillende belangengroepen -zoals GroenRand- actief bezig met de opwaardering van de Antitankgracht.
Hierdoor zijn ook de beleidsmakers bewust geworden van het belang en de mogelijkheden van de gracht en werd een strategische samenwerking opgestart met de 8 betrokken gemeenten, het Regionaal landschap de Voorkempen, de provincie, VMM, ANB, Natuurpunt... .



Ondertussen is de gracht geëvolueerd naar een groots natuurverbindingsgebied, dat verschillende natuurgebieden en bossen met elkaar verbindt en migratie van dieren en planten tussen die gebieden mogelijk maakt. De Antitankgracht is dé drager geworden van de klimaatgordel en een toekomstig Nationaal park.
Inmiddels is de Antitankgracht erkend als beschermd landschap.
Dankzij een lengte van 33 km, is de gracht daarmee het langste beschermde landschap van Vlaanderen. In het GroenRand-projectgebied leven er boommarters, bevers en zelfs de otter begint aan een schuchtere comeback. Ondertussen werd het soortenbeschermingsprogramma otter goedgekeurd zodat een aantal knelpunten ( o.a. via ontsnippering) kunnen worden weggewerkt.

Interesse?


Waar? Kasteel Vrieselhof - Schildesteenweg 99, 2520 Oelegem/Ranst

Wanneer? Donderdag 20 april – 19.00 u Wat? Bijbabbelen met een Duimpjesbier. Fototentoonstelling: Ivo Bylemans en wijlen Leon Lembrechts Presentatie huidig project Overhandigen van de Groene Duim aan Vzw Red de Voorkempen en 4 mooimakers-verenigingen die momenteel de ATG zwerfvuilvrij houden

Gratis inschrijven: dirk.weyler@hotmail.com

Meer info: https://www.noordernieuws.be/duwvaartprotest-groene-fietsers/

Geen opmerkingen:

Een reactie posten