Onze betrachtingen


Onze Betrachtingen

                                                      Algemene vergadering GroenRand - Groene Duim

Van Stabroek tot de Zwaaikom in het Albertkanaal in Oelegem ligt ze op u te wachten, in een wijde boog ten noordoosten van Antwerpen: de Antitankgracht.
Ooit een nutteloze militaire verdedigingsgordel, nu een heerlijk natuurlint om te wandelen, fietsen, relaxen en te ontdekken.
Na de Tweede Wereldoorlog nam de natuur de gracht helemaal over van de militairen.
Einde vorige eeuw kon een sterke milieubeweging de langgerekte brok natuur vervolgens redden van de plannen om er een breed duwvaartkanaal van te maken naar de haven.
Zo konden er langs het hele traject meer en meer plekken ontstaan vol rijke biodiversiteit, met hier en daar zelfs planten en dieren die in Vlaanderen steeds zeldzamer worden.



Voor een goed natuurbeleid moeten flora en fauna zich echter tussen nabijgelegen natuurgebieden kunnen verplaatsen via verbindingsstroken.
Hoe vlotter planten en dieren met hun soortgenoten in een ander gebied in contact komen, hoe kleiner de kans dat een soort uitsterft.

                                                                                   © Rodrik Steverlynck 

Rond deze Antitankgracht koestert natuurvereniging GroenRand boeiende toekomstplannen: van een natuurnetwerk naar een heus Nationaal park en een verbindende klimaatgordel.
In de definitieve onderzoeksnota van De Nieuwe Rand komt de Antitankgracht naar voor als drager van de klimaatgordel.



GroenRand ijvert al jaren voor een opwaardering van deze waterloop en is blij met deze erkenning.
Langs de gracht zijn zeer waardevolle bos- en heidecomplexen gelegen, zoals het Ertbrandbos, Mastenbos, de oude gracht Brasschaat en het Klein en Groot Schietveld.



De gracht vormt ook een verbindende structuur voor natte natuur.
De Antitankgracht kruist meerdere beekvalleien en eindigt in waardevolle wetlands; de Opstalvallei in de Antwerpse Haven in het noorden, zuidwaarts sluit de Antitankgracht aan op het Albertkanaal ter hoogte van de zeer waardevolle Tappelbeekvallei.
Door deze verbindende functie en het goede visbestand heeft de gracht een grote potentie als leefgebied of verbindingsgebied voor de otter, een bijzondere toppredator die recent Vlaanderen opnieuw koloniseert.

© Rodrik Steverlynck 

De fortengordel langs de gracht is van internationaal belang als leefgebied voor diverse soorten vleermuizen en in die zin beschermd als Habitatrichtlijngebied (enkel de forten) en cultuurhistorisch landschap.
Daarbij is het van belang migratieknelpunten langs de gracht weg te werken en de bosrand- en oeverstructuur te versterken als corridor voor verschillende soorten.

                                                                                       © Rodrik Steverlynck 

Ook zijn er in de bossen langs de Antitankgracht verschillende heiderelicten gelegen.
De gracht heeft zo een belangrijke potentie om een verbindende structuur te vormen voor de drie grote heidecomplexen in de regio: het Grenspark Kalmthoutse heide, en het Klein en Groot Schietveld (allen tevens beschermd als gebieden van de Habitat- en Vogelrichtlijn).
Met het oog op het toekomstig Nationaal Park in de regio is de Antitankgracht als verbinder daarom zeer belangrijk.
Voornaamste knelpunten voor de ecologie zijn de versnippering van de bosstructuur door kruisende steenwegen, met ook een risico op aanrijding voor kwetsbare soorten.


Stilaan begint het goed te gaan met de Antitankgracht.
We zien bijna uitgestorven dieren zoals de otter, de bever en de boommarter terugkeren in het GroenRand-gebied.
Dat bewijst het nut van de Antitankgracht als ‘dierenautostrade’ tussen de afzonderlijke natuur- en bosgebieden.
Er is een duidelijk draagvlak voor de projecten rond de Antitankgracht, nu de concretisering en de totstandbrenging nog.

                                                                                                               ©Ben Hellebaut

We hebben drie betrachtingen: 

  •  Op 17 mei 2023 vond de Bijzondere Commissie plaats van Grenspark Kalmthoutse Heide, waarin een beslissing werd genomen over de aanvraag van het label ‘Nationaal Park Vlaanderen’ bij de Vlaamse regering.
    Tijdens de vergadering zijn de partners tot een akkoord gekomen om voorlopig geen label '    Nationale park' aan te vragen. Wel is er onder de Grensparkpartners een sterke eensgezindheid over het belang van het voortbestaan van de werking en over de inhoud van het Masterplan en het Operationeel Plan die een belangrijke basis vormt voor toekomstige samenwerkingen.
    Er moet steeds gezocht worden naar win-winsituaties en de acties moeten voortkomen uit vrijwillige samenwerking, opportuniteiten en kansen.
    Als er voldoende draagvlak is, kunnen we eventueel later overgaan tot de oprichting van een Nationaal park.


  • Het soortenbeschermingsprogramma van de otter  (SBP otter) is uitgewerkt en er komt een vervolgverhaal van het SBP bever. Via wildcamera's wordt bekeken welke bijkomende maatregelen moeten genomen worden voor de boommarter (rustplaatsen en oversteekplaatsen). 

  • De Antitankgracht is dé blauwe draad van de klimaatgordel en is de voornaamste landschappelijke drager van de bosstructuur en beekvalleien. Dit hebben duidelijk gemaakt in Alternatievenonderzoek en in de Tussennota.


  • Archief
Archief 2020 - GroenRand droomt van een groot landschapspark en stelt 2 projecten voor


Archief 2021 - otter

Project Olga Otter

Archief 2022 - boommarter:


Archief 2023 - bever


Archief 2024 - Onze GroenRand-natuur

Groene Duimen

Groene Duim 2021

Groene Duim 2022


Groene Duim 2023

Groene Duim 2024

Cleanup 2020

Cleanup 2021

Cleanup 2022


Samengaan natuur en recreatie



Droom aan diggelen 






Abonneren op: Posts (Atom)