GroenRand: november 2023

donderdag 30 november 2023

GroenRand belooft toe te zien op realisatie natuurmaatregelen aan ringweg in Zoersel

Het college heeft de minister opgeroepen in haar brief op om het dossier 'omleidingsweg Zoersel' dringend de nodige aandacht en prioriteit te geven, zodat de tangent rond Zoersel spoedig tot stand kan komen.
GroenRand hoopt dat er blijvend rekening gehouden wordt met de mitigerende maatregelen die we destijds hebben doorgeven.

GroenRand blijft de omleidingsweg rond Zoersel met argusogen in de gaten houden.

Natuurvereniging GroenRand houdt zich bezig met het beschermen en verbinden van de open ruimte in de Voorkempen.

Hierbij wordt er vooral gestreefd naar grote aaneengesloten stukken natuur.De nieuwe omleidingsweg rond Zoersel betekent een aanslag op alle acties tegen die versnippering.

Het Agentschap voor Wegen en Verkeer (AWV) zou in samenspraak met het Agentschap voor Natuur en Bos (ANB) heel wat maatregelen treffen om de natuur niet te erg te verstoren.Duidelijk is dat bij aanleg van deze ringwegen significante negatieve effecten zullen optreden zodat er milderende en ontsnipperende maatregelen nodig zullen zijn.GroenRand heeft destijds beloofd dit in de gaten te zullen houden en heeft een aantal voorstellen geformuleerd.Op tal van plaatsen langs de tangent zouden er maatregelen moeten komen ten gunste van fauna en flora, zoals eco-kokers, geluidschermen, rasters en hop-overs voor reeën, kleine zoogdieren en amfibieën.

woensdag 29 november 2023

Ruime meerderheid milieucommissie keurt politiek akkoord over natuurherstelwet goed

De milieucommissie in het Europees Parlement stemde vandaag opnieuw over de veelbesproken natuurherstelwet.
Een ruime meerderheid van de leden van de milieucommissie van het Europees Parlement heeft vandaag het politieke akkoord over de natuurherstelwet goedgekeurd.

De lidstaten moeten de tekst nog formeel bekrachtigen, maar zeker dat lijkt maar een formaliteit te zullen worden. Verwacht wordt dat zij dit op 18 december zullen doen.
In februari zal ook de plenaire vergadering zich uitspreken.
In die commissie stemden 53 parlementsleden voor de natuurherstelwet en 28 tegen, vier MEP’s onthielden zich.

Deze natuurherstelwet is een noodzakelijke eerste stap richting meer bossen, meer biodiversiteit en een betere gezondheid voor ons allemaal.
Deze stemming toont dat het Europees Parlement zich wil inzetten voor de uitvoering van de Europese Green Deal.

Ondanks de vele aanpassingen die in de wettekst werden opgenomen, is het een belangrijk startpunt voor natuurherstel.
Nu de milieucommissie zich andermaal achter de natuurherstelwet heeft geschaard, volgt in januari of februari de finale stemming in de plenaire vergadering van het Europees Parlement. GroenRand roept alle Belgische Europarlementsleden en ons land op om voort te bouwen op dit positieve signaal.

Deze stemming opent de deur naar de plenaire stemming in het Europees Parlement die begin 2024 moet plaatsvinden vóór de eindstemming in de Raad van de EU.

De staat van onze natuur in Vlaanderen heeft weinig met onze bevolkingsdichtheid of sterke industrialisatie te maken, maar alles met keuzes.
Het was een keuze om sinds jaren zestig zowat al onze rivieren recht te trekken in strakke keurslijven en de natuurlijke overstromingsgebieden te draineren.
Het was een spijtige keuze om geen degelijk ruimtelijk ordeningsbeleid te voeren en dit ten koste van onze open ruimte en onze natuur.
Vlaanderen werd hierdoor de grootste ruimteverspiller van Europa.
Het was tevens een keuze om ons land te versnipperen door het toelaten van lint- en verspreide bebouwing.
Natuureilandjes kunnen onze biodiversiteit niet redden, robuuste, verbonden gebieden wel.
En jazeker, met een beetje goede wil is in Vlaanderen daar ook plaats voor.

Interview met Karel Hermys over belang van houtkanten

Kleine landschapselementen bepalen het uitzicht van het landschap, maar zijn volgens GroenRand ook om nog tal van andere redenen uiterst belangrijk.

Voor verschillende dier- en plantensoorten vormen ze een laatste toevluchtsoord.

Roofvogels gebruiken een alleenstaande hoge boom als uitkijkpost; vogels vinden een schuilplaats in een heg.

Ze doen dienst als corridor tussen natuurgebieden.

Lijnvormige landschapselementen zoals heggen en bomenrijen bieden planten en dieren een beschutte route van het ene natuurgebied naar het andere.

Ze zorgen voor een verscheidenheid aan habitats en bevorderen zo het ecologisch evenwicht.
Kleine landschapselementen aan de rand van landbouwpercelen kunnen een habitat zijn voor soorten ,die plagen van schadelijke insecten op de landbouwgewassen, onder controle houden.

Vlaanderen had nog niet zo lang geleden een dicht netwerk van houtkanten, hagen en bomenrijen vol leven. Het belang van deze kleine landschapselementen voor onze biodiversiteit en streekidentiteit kan niet overschat worden.

Dat weten de regionale landschappen maar al te goed en daarom wordt er samen met vele partners gewerkt aan het versterken van het houtkantennetwerk. Alle regionale landschappen in Vlaanderen plantten vorig jaar maar liefst 442 510 struiken en bomen aan waaronder ook kleine landschapselementen zoals hagen, houtkanten en heggen.

Één van de regionale landschappen die al meer dan 10 jaar aan houtkantenbeheer werkt, is Regionaal Landschap Lage Kempen.

Tijd om een praatje te gaan maken met Karel Hermys, projectcoördinator houtkantenbeheer.

Karel Hermys

Karel, wat zijn houtkanten eigenlijk? Want bomenrijen kent iedereen wel, maar houtkanten zijn veel meer dan dat, niet?

Klopt, Een houtkant is een lijnvormig landschapselement dat bestaat uit bomen maar ook struiken en hoge kruiden die werden aangeplant of spontaan groeien.

Het grootste verschil met een bomenrij is dat in een houtkant minder bomen van dezelfde omvang en leeftijd staan. Een houtkant is ook breder en herbergt meer struiken en boomsoorten. Er wordt vaak hakhoutbeheer toegepast waarbij delen van de houtkant om de 10 à 15 jaar afgezet worden. In het voorjaar schieten er dan weer jonge scheuten uit, waardoor de houtkant verjongt.

Hoe komt het dat de houtkanten verdwijnen?

Kleine landschapselementen hadden vroeger tal van functies. Ze omheinden akkers en weilanden waarbij ze dienden als eigendomsgrens, windscherm, doornige veekering of waar ze beschutting boden voor het vee. Ze hielpen weilanden draineren en leverden allerlei producten op zoals brandhout, geriefhout, vruchten en eetbare planten.
Maar de houtoogst werd minder belangrijk door de opkomst van fossiele brandstoffen en veekeringen werden vervangen door prikkeldraad. Door de grootschalige mechanisering van de landbouw, konden er grotere percelen grond bewerkt worden en stonden kleine landschapselementen vaak in de weg. Maar ook verstedelijking en de ruilverkavelingen eisten hun tol.

Waarom zijn houtkanten belangrijk?

Dankzij de houtkanten is ons landschap veerkrachtiger en kan het de uitdagingen van klimaatverandering beter aan. Zware neerslag en droogte worden door houtkanten beter gecounterd. Voor veel dieren vormen houtkanten hun enige leefgebied. Zeker in grootschalige landbouwlandschappen zijn deze groene lijnen ware oases voor geelgors, egels, vleermuizen maar ook voor onze wilde bijen.

Houtkanten zorgen voor een uitwisseling van soorten tussen de natuurgebieden.
Bovendien kleden houtkanten het landschap aan. En wie wil er nu niet in een mooi landschap wonen, werken of ontspannen?
Gelukkig zien overheden steeds vaker het nut in van het behoud en het versterken van het houtkantennetwerk.

Zo lanceerde minister Zuhal Demir vorig jaar het houtkantenbeheerplan met als doel tegen 2030 de houtkanten een stevige impuls te geven.
Wist je dat de regionale landschappen jaarlijks meer dan 111.000 m² houtkanten in heel Vlaanderen beheren?

Wat doen de regionale landschappen om de houtkanten te redden?

Veel regionale landschappen ondersteunen gemeentebesturen en landbouwers via hun Loket Onderhoud Buitengebied met het onderhouden van het landschap. Als we onze houtkanten willen behouden, is het onderhoud ervan cruciaal. Want hoe ouder het landschapselement, hoe waardevoller het is op vlak van biodiversiteit en koolstofopslag.

Een oude houtkant kan namelijk, net zoals een oud bos, niet zomaar vervangen worden door een nieuwe. Wist je dat sommige houtkanten in onze streek al van de 18de eeuw stammen? Een eerste stap is meestal de opmaak van een gemeentelijk houtkantenbeheerplan waar samen met verschillende partners aan een visie rond beheer geschreven wordt.

Hierin nemen de regionale landschappen de pen op en brengen iedereen rond de tafel.
Maar ook particulieren en landbouwers kunnen advies inwinnen bij hun regionaal landschap. Bij Lage Kempen organiseren we –net als de meeste van onze collega’s- bijvoorbeeld in de winter een samenaankoop voor het onderhoud en de aanplant van houtkanten.

Waarom is draagvlak zo belangrijk bij houtkantenbeheer?

Houtkanten staan vaak op eigendom van landbouwers. Het aanplanten van houtkanten op perceelsgrenzen van akkers en weilanden zal dus voor hen aantrekkelijk moeten gemaakt worden. Dan is het belangrijk dat je inzet op sensibilisatie, kennisverspreiding maar ook dat je financiële tools aanbiedt.

In verschillende regionale landschappen lopen samenaankopen voor de aanplant en het onderhoud van kleine landschapselementen. Ook partnerschappen aangaan met bijvoorbeeld Boerennatuur helpt om het draagvlak voor houtkanten te vergroten.

Wat kunnen inwoners doen voor de houtkanten?

Als je een houtkant hebt, is het belangrijk dat je deze regelmatig onderhoudt. In principe zet je om de 10 à 15 jaar per 100 meter 10 meter houtkant af.
Zo krijg je meer variatie in je houtkant en groeien ze niet uit tot bomenrijen.

Waar plant je het best houtkanten aan?

Waar je houtkanten het best aanplant, hangt af van de functie van de houtkant en de omgeving. Wil je bijvoorbeeld aan erosiebestrijding doen, dan plant je best parallel op de hoogtelijnen in het landschap en loodrecht op de ploegrichting van de akker. Wil je een windscherm aanleggen rond een akkerperceel, dan is het nuttig om loodrecht (noord-west) op de dominante windrichting (zuid-west) aan te planten. Om schaduwwerking van het landschapselement te beperken, plant je best noord-zuid.
Houd ook rekening met het omliggende landschap. Zit je pal in weidevogelgebied, dan is het belangrijk om de houtkanten regelmatig te verjongen zodat er geen grote bomen in komen te staan bijvoorbeeld.

Zet verschillende soorten planten zodat je veel variatie hebt en meer soorten aantrekt. Belangrijke tip is dat je voldoende ruimte moet hebben, minstens 5 meter breedte en dat je kruisgewijs aanplant. In elk geval kan je bij het regionaal landschap bij jou in de buurt terecht voor tips en advies.

Dankjewel Karel voor dit interview!

Meer info

Bron - Regionaal Landschap + eigen redactie

dinsdag 28 november 2023

In 'Onze GroenRand-natuur' stellen we 4 nieuwe natuurfotografen voor

Nadat we kennis hebben gemaakt met de prachtige foto's van elf natuurfotografen, start GroenRand met een aanvullend project.

We stellen 4 nieuwe natuurfotografen voor.

Vier fotografen fotografeerden een jaar lang de allermooiste plekjes in de tuin van Arboretum Kalmthout.

Het resultaat van hun werk doorheen de vier seizoenen is te bewonderen in een fototentoonstelling in de galerie van het Arboretum Kalmthout en dit van 9 december 2023 tot 7 januari 2024.

De meest sprekende beelden kregen een plekje in een gedrukte jaarkalender 2024, die te koop is in de cadeau- & boekenshop van Arboretum Kalmthout.

De foto's zijn gemaakt door Myriam Luyckx, Mark Mertens, Mario Valkenborg en Ivo Schut.

Vandaag maken we kennis met Mark Mertens en Ivo Schut.
Zij hebben tevens prachtige beelden gemaakt van het Grenspark Kalmthoutse Heide.

Ruig haarmos - © Mark Mertens

Voorlopig komt hier geen Nationaal park, maar een nieuw project zal het masterplan en het operationeel plan gebruiken om een aantal doelstellingen verder uit te werken.

Dit nieuw project zou begin december 2023 van start gaan en biedt de unieke kans om de belangrijke laatste grote heidegebieden en bossen ten noorden van Antwerpen – de Kalmthoutse Heide, de Brabantse Wal, het Groot en het Klein Schietveld – zijnde Natura 2000-gebieden, samen te brengen en het geheel ecologisch te versterken en verder te ontwikkelen.

Stappersven - © Mark Mertens

De uitdaging is de bestaande landschapskwaliteit te behouden en te versterken en tegelijk de waarde van het landschap te verhogen.

Pluisven - © Mark Mertens

Dit kan door inrichting en beheer van waardevolle landschapselementen, maar ook via maatregelen gericht op natuurlijke plaagbestrijding en bestuiving, en het verhogen van de biodiversiteit.

Pluisven - © Mark Mertens

De Kalmthoutse Heide - als onderdeel van dit gebiedsgericht project -valt het meest op omdat het een oase van topnatuur en stilte is.

Dit gebied is dan ook officieel erkend als Stiltegebied.

Ook in de Schietvelden, het Markiezaatsmeer en de Brabantse Wal liggen grote gebieden waar stilte heerst.

De Kalmthoutse Heide vormt de kern van dit prachtig gebied.
Hier spelen heide, vennen en duinen de hoofdrol.

Ze zijn van onschatbare waarde voor dit grote aaneengesloten natuurgebied.

Bezoekers en fotografen komen van heinde en verre om de weidse uitzichten over de heide te ervaren en op beeld te brengen.

Toch heerst er een rustgevende stilte over de heide.

Dat is te danken aan de relatief afgelegen locatie en aan de omliggende bossen die een buffer creëren.

Dit kerngebied staat gekend als 'Grenspark' en wordt sinds 2001 beheerd via een grensoverschrijdend samenwerkingsverband.

Het Grenspark biedt prachtige leefgebieden voor vele zeldzame en bedreigde soorten.
Het mozaïek aan kleine en grote vennen is ideaal voor onder andere de gevlekte witsnuitlibel, de rugstreeppad en de heikikker.

Het is ook het kerngebied voor de gladde slang in de provincie Antwerpen.
Dankzij de dichte begroeiing van dwergstruiken, verspreid staande bomen, bosranden en landduinen gedijt die er zeer goed.

De afwisseling van heide en bos is ook perfect voor soorten als de boomleeuwerik en de nachtzwaluw.
De twee militaire domeinen Klein en Groot Schietveld ten oosten van de Kalmthoutse Heide verhullen grote en goed bewaarde heidegebieden.

De natte heide die er voor komt, is bij de best bewaarde in Vlaanderen en is dan ook van bijzondere waarde voor soorten als de adder en het heideblauwtje.

Ook zeldzame amfibieën en libellen vinden geschikte habitats in de Schietvelden.
Aan de randen van de Schietvelden bewaakt een kleine bosrand de overgang naar het omliggende landbouwgebied.

Deze overgang is best te ervaren in het Marum, aan de noordoostzijde van het Groot Schietveld.

De militaire overheid is hier natuurlijk een belangrijke gebruiker en de toegang voor publiek is beperkt.
Dit maakt het beheer van het gebied uniek.

Via deelruimte Antitankgracht worden deze waardevolle natuurkernen verbonden met de Kalmthoutse Heide tot een samenhangend geheel.

Ten zuiden van de Kalmthoutse Heide kleuren verschillende kleinere natuur- en bosgebieden het landschap groen.

Lees meer:

https://www.noordernieuws.be/ontdek-onze-groenrand-natuur-kalmthoutse-heide/

Ze zijn met elkaar verbonden door de Antitankgracht, die niet alleen een belangrijke ecologische corridor vormt, maar ook een niet te onderschatten erfgoedwaarde heeft.

De restanten van een recent oorlogsverleden rusten er zwijgend in de bossen en polders.

De waardevolle natuur in het gebied wordt vandaag nog versnipperd door verschillende drukke wegen, de spoorweg, woonparken en landbouwgebieden, maar het soortenbeschermingsprogramma otter zal hier heel wat projecten uitvoeren om de connectiviteit en de natuurwaarde te verhogen.

Bron: eigen redactie + Masterplan

Menu

donderdag 30 november 2023

GroenRand belooft toe te zien op realisatie natuurmaatregelen aan ringweg in Zoersel

woensdag 29 november 2023

Ruime meerderheid milieucommissie keurt politiek akkoord over natuurherstelwet goed

Interview met Karel Hermys over belang van houtkanten

Interview met Karel Hermys over belang van houtkanten

dinsdag 28 november 2023

In 'Onze GroenRand-natuur' stellen we 4 nieuwe natuurfotografen voor