Gaat het goed met onze natuur ?

 Gaat het goed met onze natuur?

In het GroenRand-projectgebied leven er boommarters, bevers en zelfs de otter begint aan een schuchtere comeback.

Het moet dus wel goed gaan met de biodiversiteit, zou je denken.
Helaas is de realiteit minder rooskleurig, deze positieve verhalen staan in schril contrast met grote trends.
Uit verschillende West-Europese landen komen signalen over de grootschalige achteruitgang van insecten.

Achtereenvolgende jaren van droogte en hitte hakken er bij heel wat bedreigde vlinders en amfibieën stevig in.
De achteruitgang van akker- en weidevogels lijkt maar moeilijk te stoppen en ook bestuivende insecten delen in de klappen. 
Bossoorten doen het relatief goed, maar de achteruitgang van dieren en planten uit open leefgebieden (hooilanden, akkers, heiden en moerassen) is schrikwekkend. 
Sommige akkervogelsoorten, zoals de grauwe gors, zijn zelfs met uitsterven bedreigd. 

                                                                                          Grauwe gors

We verliezen dus steeds meer en we weten ook steeds beter hoe belangrijk het is, wat we aan het verliezen zijn.
Ook de link met klimaatverandering wordt steeds zichtbaarder.
Klimaatverandering heeft significante negatieve effecten op biodiversiteit, terwijl anderzijds natuur en biodiversiteit een belangrijke positieve rol in het klimaatbeleid kunnen spelen.

Steeds meer particulieren, organisaties en overheden willen aan de slag met biodiversiteit.
Biodiversiteit is het geheel van alle dier- en plantensoorten, ecosystemen en hun interacties op een bepaalde plaats.
Het is niet nodig om verre landen voor de geest te halen om over biodiversiteit te praten, dat heeft de film ‘Onze Natuur’ bewezen!
De natuur is dichterbij dan we denken, zelfs in ons kleine, dichtbevolkte land. 
De achteruitgang in biodiversiteit is niet meer alleen voor natuurliefhebbers een reden tot zorg.

Dat is belangrijk, want met veel planten- en diersoorten gaat het in de Voorkempen niet goed.
Er is niet alleen in de natuurgebieden winst te behalen, kansen liggen er ook in de stad, in woonkernen en het agrarisch gebied. 
Een robuuste, biodiverse natuur zorgt voor frisse lucht en schoon water, bestuift onze gewassen en vangt piekbuien op.
Inmiddels is bij veel mensen wel het besef gegroeid dat het niet goed gaat met de biodiversiteit in de Voorkempen.

Ook op het platteland is dat het geval.
Op het ooit zo diverse boerenland, ziet ze op verschillende niveaus diversiteit verdwijnen.
Als je alleen al op landschappelijk niveau kijkt, zijn we veel variatie verloren.
Alles is rechtgetrokken en daarmee zijn we de kleinschaligheid en de afwisseling in het landschap kwijtgeraakt.
Op landschapsniveau heeft het geleid tot het verdwijnen van half-natuurlijke elementen.
Dat zijn groene elementen die sterk onder invloed staan van de mens, zoals hagen, heggen, houtkanten, bomenrijen, bosfragmenten maar ook grasbermen, akkerranden, bloemenweides of extensief beheerde graslanden.

                                                                                      Patrijs

Populaties van dier- en plantsoorten gebonden aan het landbouwgebied – de zogenaamde ‘boerennatuur’ – zijn door het verdwijnen van die half-natuurlijke elementen sterk achteruitgegaan of verdwenen.
Steeds meer landbouwers willen een bijdrage leveren aan herstel van biodiversiteit en dat juicht GroenRand uiteraard toe.

Tot halverwege vorige eeuw was het hele boerenland rijk aan soorten, het was veel bloemrijker en daarmee rijker aan insecten en vogels.
Samen met het Regionaal Landschap de Voorkempen probeert GroenRand een deel van de biodiversiteit terug te krijgen.

                                                                             veldleeuwerik

Ondanks de inspanningen die landbouwers hiervoor leveren, toont onderzoek aan dat bepaalde van deze maatregelen vaak onvoldoende effectief zijn.
Dit heeft deels te maken met de versnipperde aanpak op gebiedsniveau.
Bovendien gaan dergelijke maatregelen binnen de percelen voorbij aan de complexiteit van landschappen, die in de praktijk bestaan uit een netwerk en samenspel van diverse groenelementen, zoals wegbermen en tuinen.
Dit is met name relevant in sterk verstedelijkte regio’s zoals de Voorkempen, waar deze kleine groenelementen overvloedig aanwezig zijn in de buurt van landbouwgronden.

Foto's - Frank Vermeiren - lid van GroenRand