Al 15 jaar lang verbindt Boerennatuur Vlaanderen actief landbouw en natuur

 

Boerennatuur Vlaanderen als begeleider

Al 15 jaar lang verbindt Boerennatuur Vlaanderen actief landbouw en natuur in heel Vlaanderen.
Tijdens dit jubileumjaar zal de organisatie de mooie Vlaamse boerennatuur in de schijnwerpers zetten. 

De doelstellingen van GroenRand en Boerennatuur zijn op veel vlakken gelijklopend.
De laatste jaren is er steeds meer te doen rond klimaat en water.
We krijgen vaker te maken met extreme weersomstandigheden zoals droogte en overstromingen waaraan we ons moeten aanpassen.
Land- en tuinbouwers, natuurbeheerders en buurtbewoners springen er elk op hun eigen manier mee om.

De Vlaamse Landmaatschappij (VLM) lanceerde een oproep om lokaal samen te werken rond het verduurzamen van het water, de landbouw en het landschap in Vlaanderen.
In 2020 startte het project Water-Land-Schap, waarbij veertien gebiedscoalities werden opgericht om het lokale landschap klimaatrobuuster in te kleden.

Hierbij wordt zowel de lokale waterbeheerder, de lokale natuurbeheerders als de lokale land- en tuinbouwsector betrokken.
In 2022 werd het project uitgebreid en startten er nog eens vijftien nieuwe gebiedscoalities onder de naam Water-Land-Schap 2.0.
Boerennatuur Vlaanderen is betrokken in meerdere coalities.
In deze coalities werken ze samen met landbouwers aan een duurzaam waterpeilbeheer en een versterkt landschap.
Dit doen ze door onder andere regelbare stuwtjes in de perceelgrachten te plaatsen, klassieke drainage naar peilgestuurde drainage om te vormen, subirrigatie te installeren, bufferstroken aan te leggen, infiltratiespots te creëren, klimaatrobuuste teelten te gebruiken of te experimenteren met een aangepaste teeltrotatie, houtkanten aan te leggen en de bodem te versterken door houtsnippers in te werken.
Het palet aan maatregelen waar je als landbouwer voor kan kiezen is heel divers en verschilt van gebied tot gebied.

Regelbare stuwtjes en peilgestuurde drainage

Om veldwerkzaamheden in het voor- en najaar mogelijk te maken, worden veel Vlaamse akkers gedraineerd.
Door de klimaatverandering zijn er echter steeds vaker lange periodes van droogte, waardoor de werking van traditionele drainage herbekeken moet worden.
Veel Water-Land-Schap coalities zetten in op regelbare stuwtjes in grachten.
Zo kan er water opgehouden worden in de gracht en wordt de grondwatertafel in de aangrenzende percelen verhoogd.

Doorgaans wordt er gewerkt met een schotbalkstuw.
Enkele dagen voor de start van de veldbewerkingen, haal je één of meerdere schotjes uit de stuw om de watertafel te verlagen tot op het gewenste niveau.
Zodra de veldbewerkingen afgerond zijn, zet je de stuw weer volledig dicht door alle schotten er opnieuw in te voegen.
Regelbare stuwen houden het water in de grachten tegen, wat de grondwatertafel verhoogt.
Landbouwers kunnen met peilgestuurde drainage het grondwaterpeil regelen en sneller water afvoeren en meer water vasthouden dan met normale drains.
De aanleg van nieuwe peilgestuurde drainage is alleen gunstig voor natuur als het wordt gecombineerd met een forse verhoging van het oppervlaktewaterpeil en de bodem van de sloot. 

Bufferstroken op maat

Graskruidenstroken bestaan er in alle vormen en maten met als doel het landschap te dooraderen met natuurvriendelijke stroken.
Zo vormt het boerenlandschap een thuis voor boerennatuur zoals akkervogels en worden versnipperde natuurgebieden alsnog verbonden.
Omdat deze stroken tijdelijk niet bewerkt en extensief beheerd worden, dragen ze ook bij aan koolstofopslag.
Bovendien verminderen ze grondverlies door erosie.

Kleine landschapselementen

Verschillende coalities zetten in op de aanplant en het beheer van kleine, houtige landschapselementen zoals houtkanten, bomenrijen, heggen en hagen.
Enerzijds vormen deze elementen een wind- en erosiebuffer, anderzijds verbinden ze versnipperde natuurgebieden.
Bovendien levert het beheer hout op dat verhakseld kan worden tot houtsnippers die gebruikt kunnen worden als bodemverbeteraar.
Houtsnippers zijn een uitstekende bodemverbeteraar: ze bevatten veel koolstof en kunnen het organische stofgehalte van akkers op peil houden.

Bron + foto's/afbeeldingen: Boerennatuur