'De Lage Haar' in Schilde onder handen genomen: een verbetering voor het grondwaterpeil en de biodiversiteit.
Uit gegevens van weerstation Kempen van april tot september 2025 blijkt dat er elke maand aanzienlijk minder regen viel dan in de periode 1991 tot 2020.
In 2025 is er enkele honderdduizenden m³ minder regen gevallen in het GroenRand-projectgebied van 11.000 hectare.
Dit betekent dat het essentiële grondwater niet voldoende wordt aangevuld.
Hoewel oktober gelukkig meer regen heeft gebracht dan normaal, zal dit het grondwaterpeil niet kunnen herstellen, aangezien november uitzonderlijk droog en warm begint en de voorspellingen aan de droge kant blijven.
Door de veranderende neerslagpatronen, met intensere regenval in korte tijd en drogere zomers, wordt het cruciaal om water zoveel mogelijk te laten infiltreren en zo lang mogelijk vast te houden om de gevolgen van droogte te beperken.
Het is niemand ontgaan dat het een uitzonderlijk droog jaar was
Lage waterstanden in rivieren, beken en vijvers, en bladeren die al in de zomer vielen door droogtestress.
Sinds het begin van de metingen, 132 jaar geleden, is er nog nooit zo weinig regen gevallen (bron: KMI).
Dit gold ook voor delen van de Antitankgracht.
Kruisende beken hadden eveneens te lijden: Klein Schijn, de Zwanebeek, de Schijnvallei, de Laarse Beek en Kaartse Beek stonden opvallend laag, en stroomopwaarts was er soms zelfs geen stromend water meer te vinden.
Daarom zijn projecten zoals in het natuurgebied De Lage Haar, naast de Antitankgracht in Schilde, zo belangrijk. De werken voor natuurherstel en waterberging zijn daar met succes afgerond en werden gisteren officieel voorgesteld. Dat gebied was van oudsher een overstromingsgebied, een moeras waar overtollig water werd gebufferd. In de jaren ’70 wilde men echter het bos droogleggen en werd het water gedraineerd. Nu heeft De Lage Haar dankzij Natuurpunt, de provincie Antwerpen en Regionaal Landschap de Voorkempen opnieuw haar oorspronkelijke functie gekregen en kan het gebied weer naar hartelust overstromen.
De Lage Haar is een broekbos van 14 hectare in Schilde, beheerd door de Natuurpunt-afdeling Schijnbeemden, kern Schilde. Het gebied bevindt zich langs de Antitankgracht en de Zwanebeek, midden in de beekvallei. Tijdens de Greenconnect-wandeling op 19 oktober kregen we reeds de primeur, aangezien de werken toen al voltooid waren.
Door het plaatsen van twee stuwen en het dempen van afwateringsgrachten, kan het broekbos opnieuw functioneren als een natuurlijke waterbuffer.
“Met dit project herstellen we de natuurlijke sponswerking van De Lage Haar,” zegt conservator Paul Reyntiens van Natuurpunt Schijnbeemden in het ATV-nieuws.
“Dat is niet alleen goed voor de natuur, maar helpt ook om de gevolgen van droogte en wateroverlast in de omgeving te verminderen.”
In de komende jaren zal dit bos zich spontaan herstellen, met ruimte voor open en natte zones waar riet en andere moerasvegetaties kunnen groeien.
De oudste bomen op en langs de dijk zijn behouden gebleven.
Daarnaast hebben medewerkers van de provincie Antwerpen enkele stronken van de verwijderde bomen in de Zwanebeek geplaatst om het water plaatselijk te stuwen en meandervorming te stimuleren.
Op deze manier krijgt de beek haar natuurlijke karakter terug.
" Met dit project krijgt De Lage Haar opnieuw de kans om haar oorspronkelijke functie te vervullen: water opvangen, bufferen en geleidelijk vrijgeven aan de omgeving,” zegt gedeputeerde Jan De Haes, bevoegd voor Milieu, Natuur en Waterbeleid. “Hiermee herstellen we niet alleen een waardevol stuk natuur, maar versterken we ook de natuurlijke veerkracht van het landschap. Door water langer vast te houden, dragen we bij aan het temperen van droogte en wateroverlast. Dat is gunstig voor zowel de natuur als de mensen die stroomafwaarts wonen.”
Meer ruimte geven aan beken is een van de meest effectieve manieren om waterschaarste te bestrijden. Door water op te stuwen in deze waterlopen, bijvoorbeeld via hermeandering of het plaatsen van stuwen, wordt de drainerende werking verminderd en stijgt het grondwaterpeil. Dit grondwater fungeert als onze belangrijkste waterbuffer, zodat er ook tijdens droogte voldoende water beschikbaar is. Omdat veel natuurlijke valleisystemen inmiddels bebouwd zijn, is het echter niet vanzelfsprekend om beken meer ruimte te geven. Vlaanderen heeft in de afgelopen 50 tot 60 jaar maar liefst 75% van zijn natuurlijke wetlands verloren. Van de 244.000 hectare wetland die er rond de jaren 1950 waren, is nu slechts 68.000 hectare over. Hiervan werd 85% omgezet in landbouwgrond en 15% verstedelijkt.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten