GroenRand brengt bestuivers in de kijker: de stadsreus en de blinde bij
Zweefvliegen zijn vaak te zien op bloemen, waar ze zich tegoed doen aan nectar en stuifmeel.
In tegenstelling tot bijen gebruiken zweefvliegen deze voedingsstoffen uitsluitend voor hun eigen behoeften, niet om de larven te voeden.
De meeste zweefvliegen hebben een korte tong en daarom zijn ze vooral te vinden op bloemen waarin de nectar niet te diep ligt.
Bloemen die bij bijen juist populair zijn, laten ze daarom over het algemeen links liggen.
Zweefvliegen kunnen als een helikopter op één punt in de lucht stilhangen, met razendsnel bewegende vleugels (200 tot 300 vleugelslagen per seconde).
Ze hangen daar zo stil dat je zou denken dat ze hun vleugels vergeten zijn aan te zetten!
Meestal zijn het de mannetjes die dit doen, wanneer ze op de uitkijk staan naar paringsbereide vrouwtjes.
In Vlaanderen zijn in totaal 309 soorten zweefvliegen waargenomen.
22 soorten zijn intussen regionaal uitgestorven, 114 soorten zijn op een of andere manier bedreigd.
Het gaat niet goed met onze zweefvliegen, en met de insecten in het algemeen.
Dit kent meerdere oorzaken: vernietiging habitat, klimaatverandering, droogte, stikstof en pesticiden spelen allemaal een rol.
De soorten waarvan de larven leven van planten of bladluizen zitten helemaal in de penarie.
Deze zijn extra gevoelig voor insecticiden.
En voor zweefvliegen zijn er dat heel wat!
De stadsreus
De natuur zit heel slim in elkaar
De natuur zit heel slim in elkaar
Elke keer word je weer verbaasd door de natuur.
Bijna niets wordt aan het toeval overgelaten en er is bijna overal een slim antwoord op.
Een van die trucjes is wat we 'mimicry' noemen, ofwel nabootsing.
 | Een van de opmerkelijkste voorbeelden van mimicry is te vinden in Afrika, Zuid-Amerika en Centraal Amerika. Hier leeft een rups, Hemeroplanes triptolemus genaamd, die heel goed is in het nadoen van slangen. Bij dreigend gevaar maakt hij zich deels los van de tak en hangt hij achterover. natuurwijzer.naturalis.nl |
Een dier of plant lijkt dan op een ander dier of plant.
De belangrijkste reden voor deze nabootsing is afschrikking en ervoor zorgen dat je niet wordt opgegeten. Sommige wesp-nabootsende zweefvliegen lijken sprekend op bepaalde wespen.
Het voordeel van deze nabootsers met een wespachtige uitdossing lijkt duidelijk: het afschrikken van predatoren zoals vogels.
Zweefvliegen worden daarom wel eens schapen in wolfskleren genoemd.
Veel zweefvliegensoorten lijken namelijk qua uiterlijk op stekende insecten zoals wespen, bijen of hommels.
Sommige zweefvliegen vertonen trekgedrag
Iedereen kent de vogeltrek, en ook van dagvlinders weten veel mensen nog wel dat sommige soorten trekgedrag vertonen. Maar wist je dat ook diverse soorten zweefvliegen migreren, soms over afstanden van honderden kilometers? Bekende migranten zijn bijvoorbeeld de snorzweefvliegen, de halvemaanzweefvlieg, de blinde bij en de stadsreus.
Deze twee laatste zwevers zullen we van dichterbij bekijken.
De stadsreusDe stadsreus ook wel bekend als de hoornaarzweefvlieg, is de reus onder de zweefvliegen.
Met zijn indrukwekkende lengte van 2,5 centimeter steekt hij met kop en schouders uit boven zijn zweefvlieg-collega's.
Deze reusachtige zweefvlieg smult net als zijn kleinere familieleden van nectar en stuifmeel.
De stadsreus is een imposante verschijning die gelukkig niet kan steken, maar door zijn grootte en kleuren lijken hij wel erg veel op de hoornaarwesp (Vespa crabro).
De stadsreus is een imposante verschijning die gelukkig niet kan steken, maar door zijn grootte en kleuren lijken hij wel erg veel op de hoornaarwesp (Vespa crabro).
Is het een wesp? Is het een hoornaar? Is het een vlieg? Neen: niets van dat alles: het is een stadsreus! Onze grootste inheemse soort zweefvlieg die lijkt op een hoornaar, maar het helemaal niet is. Kom er alles over te weten in deze video. www.youtube.com |
In Vlaanderen is deze soort niet overal even algemeen, maar door de opwarming van de aarde heeft deze vlieg uit Centraal- en Zuid-Europa langzaam maar zeker zijn weg gevonden naar de noordelijkere regio's.
Hij heeft een voorliefde voor stedelijke omgevingen, vandaar de naam.
De blinde bij (Eristalis tenax) is noch blind, noch een bij
De naam 'Blinde bij' roept daarom bij velen vragen op.
Laten we daar dan maar eerst mee beginnen. De blinde bij is geen bij en is ook niet blind.
Laten we daar dan maar eerst mee beginnen. De blinde bij is geen bij en is ook niet blind.
Blind heeft in dit geval dezelfde betekenis als doof.
Doof heeft de oude betekenis van ‘niet werkend’.
Net zoals een gedoofd vuur.
De dovenetel lijkt bijvoorbeeld heel sterk op een brandnetel, maar het is er geen familie van.
Het is overigens ook een voorbeeld van mimicry, dat komt niet alleen bij dieren voor, maar ook bij planten.
De dovenetel prikt niet zoals een brandnetel, maar door te doen alsof hij wel prikt, wordt hij niet snel gegeten.
De blinde bij
Bij de blinde bij is dat eveneens het geval. Hij lijkt sterk op een bij, met name op een honingbij. Hij doet zich voor als een bij om te voorkomen dat predatoren hem opeten of te dicht naderen. Hij zou hen immers flink kunnen steken als hij daadwerkelijk een bij was.
De blinde bij
Bij de blinde bij is dat eveneens het geval. Hij lijkt sterk op een bij, met name op een honingbij. Hij doet zich voor als een bij om te voorkomen dat predatoren hem opeten of te dicht naderen. Hij zou hen immers flink kunnen steken als hij daadwerkelijk een bij was.
Blinde bijen leven van nectar en stuifmeel.
Hun eitjes leggen ze in ondiep, stilstaand en liefst een beetje vies water.
De larven leven daar van rottend organisch materiaal.
Ademhalen doen de larven met een soort slurfje, dat ze boven het water uitsteken.
Daarom worden ze rattenstaartlarven genoemd.
Tip: een interessant lezing:
Mieke Vanderhaeghen vertelt je alles over de planten en kruiden van de voorjaarsplantactie 'De bloem en de bij'.
Welke planten doen het goed in de zon of schaduw, verkiezen ze graag een vochtige of juist droge bodem?
Hoe verzorg je de planten doorheen het jaar en wat kan je er allemaal mee doen in huis en keuken?
Dat kom je allemaal te weten tijdens deze praktische lezing zodat je nadien met kennis van zaken aan de slag kan in eigen tuin.
Welke planten doen het goed in de zon of schaduw, verkiezen ze graag een vochtige of juist droge bodem?
Hoe verzorg je de planten doorheen het jaar en wat kan je er allemaal mee doen in huis en keuken?
Dat kom je allemaal te weten tijdens deze praktische lezing zodat je nadien met kennis van zaken aan de slag kan in eigen tuin.
Lees meer en schrijf u in:
 | Mieke Vanderhaeghen vertelt je alles over de planten en kruiden van de voorjaarsplantactie 'De bloem en de bij'.Welke planten doen het goed in de zon of schaduw, verkiezen ze graag een vochtige of juist droge bodem? Hoe verzorg je de planten doorheen het jaar en wat kan je er allemaal mee doen in huis en keuken? www.zoersel.be |
Foto's: Frank Vermeiren - lid van GroenRand
Geen opmerkingen:
Een reactie posten