GroenRand vraagt om bosgordel binnen de klimaatgordel te versterken

GroenRand vraagt om bosgordel binnen de klimaatgordel te versterken

In de Voorkempen hebben we een enorm voordeel omdat de Antitankgracht de ruggengraat vormt en de meeste bossen in de regio verbindt: Vrieselhof, Domein ‘t Groot Kasteel te 's-Gravenwezel, Gavinnenbos, Wolvenbos in Schilde, Lage Haar, Sint-Willibrordus, Domein La Garenne in Schoten,  De Inslag in Brasschaat, De Mick,  Klein Schietveld in Brasschaat,  Wolvenbos in Kapellen,,  De Uitlegger op de grens tussen Kapellen en Brasschaat, Mastenbos,  Ertbrandbos,Ravenshof, Moretusbos, Elsenbos, Huzarenberg in Stabroek, Reigersbos in Berendrecht en de Opstalvallei.

Daarnaast dwarst en verbindt de Antitankgracht bijna alle beekvalleien in de streek:

• het Schoon Schijn in Kapellen
• de Kaartse Beek op de grens tussen Kapellen en Brasschaat;
• de Laarse Beek op de grens tussen Brasschaat en Schoten;
• de Kleine Schijn in ’s Gravenwezel;
• de Zwanebeek in Schilde;
• de Grote Schijn in Schilde
  
  
  

  © Nieuwe Rand
                                                                                                 

Deze beekvalleien verbinden dan op z'n  beurt kasteeldomeinen, woonbossen,  park- en bosgebieden (Peerdsbos, Bos van Brasschaat, Brusselse Bossen, Vordenstein...).

De Antitankgracht vormt zo een belangrijke verbindende structuur voor heel wat soorten tussen grote beboste openruimtegebieden.

                                                                                          © Nieuwe Rand

De studie van de structuurvisie en implementatieplan voor de noordelijke bosgordel rond Antwerpen heeft in het ATG-onderzoeksgebied 22 ruimtelijke boseenheden (RBE’s) afgebakend. 

De gebieden die een hoge biologische waardering krijgen, vallen vaak samen met deze bosgebieden.
Op onderstaand kaartje zijn verscheidene grotere zones met een hoge waarde (groen) te herkennen.

Een groot aantal bos- en natuurgebieden valt logischerwijze samen met de habitat- en vogelrichtlijngebieden.

De klimaatgordel biedt de unieke kans om de bosgebieden samen te brengen en het geheel ecologisch te versterken en verder te ontwikkelen.

                                                                      

We moeten in eerste instantie helpen bossen te beschermen en moeten op zoek gaan naar uitbreidingmogelijkheden.
In tweede instantie moet de natuurwaarde van de bossen ook verhogen.
Dit kan men bereiken door de inrichting van de bossen te verbeteren en door ze te connecteren met het klimaatgordel-natuurnetwerk.

Het zou daarom wellicht nuttig zijn om alle grote en kleine, privé- of openbare bosgebieden in kaart te brengen en te onderzoeken welke beheersplannen en bosgebieden binnen en buiten Natura 2000 weloverwogen omgevormd kunnen worden naar Type 3 of 4, zodat verdere planning hieromtrent mogelijk wordt.
Het beheer wordt dan gevoerd met het oog op het behouden of ontwikkelen van de hoogste natuurkwaliteit.

Er zijn vier types natuurbeheerplannen

In terreinen met een natuurbeheerplan type 1 staat het behoud van de aanwezige natuurkwaliteit voorop.
In terreinen van het type 2, 3 en 4 wordt een hogere natuurkwaliteit nagestreefd.
Zo moet de beheerder van type 2 zich engageren om over minstens 25 procent het terrein in te vullen volgens een natuurstreefbeeld.
Natuurstreefbeelden zijn ecosystemen of landschapstypes met een ecologisch einddoel om de natuur te beheren of te ontwikkelen, zoals bijvoorbeeld de bescherming van een bepaalde fauna en flora.
Bij de natuurbeheerplannen van types 3 en 4 moeten natuurstreefbeelden gerealiseerd worden over de volledige oppervlakte.
Type 4 staat daarbij synoniem voor ‘natuurreservaat’.

De omzetting naar natuurbeheerplannen type 3 en 4 voor de domeinen beheerd door ANB en Natuurpunt zal tevens de afbakening van de natuurstreefbeelden verder in kaart brengen.

Uiteraard kunnen ook andere (privé) eigenaars of beheerders van terreinen op vrijwillige basis gestimuleerd worden tot de opmaak van een natuurbeheerplan, voor een gedeelte of de volledigheid van hun terrein.
De opmaak van een beheerplan Type 3 of Type 4 wordt financieel ondersteund en brengt geen verplichtingen mee tot openstelling van het betrokken terrein.

Langetermijnvisie met meetbare doelen

Er kan dus een beheervisie worden uitgewerkt die beschrijft waar je op lange termijn naartoe wilt met deze bosgordel, zodat meetbare doelen naar voren worden geschoven die binnen een bepaalde planperiode gerealiseerd kunnen worden. 
Een aantal bossen komen volgens ons hiervoor in aanmerken.
Het uitgebreide bosbeheerplan KaBraS (Kapellen Brasschaat Schoten, waarin o.a. de gebieden De Inslag/De Mik, Peerdsbos, Mastenbos, Beersgat, Brusselse Bossen).
Ook de beheerplannen voor het Elsenbos, Park van Brasschaat, het Ravenhof en  Moretusbos kunnen worden omgevormd.

Verder zijn er ook eigendommen van openbare besturen met bosbeheerplan (al dan niet in beheer bij ANB) waar een omvorming van de beheerplannen ook bekeken kan worden, zoals eigendommen van het OCMW Antwerpen (De Mik, Kraaijenberg),  alsook de boseigendommen van Pidpa in de omgeving van de winningen.

Binnen de klimaatgordel kunnen de doelstellingen van het masterplan worden gehanteerd

De criteria voor Nationale Parken vereisen dat 75% van de natuurkernen binnen 24 jaar een natuurbeheerplan type 3 of 4 moet hebben. 
Er wordt hierbij aangegeven dat binnen een Nationaal Park, tien jaar na de erkenning, minstens de helft (50%) van de natuurkernen effectief onder een natuurbeheerplan Type 3 of 4 moet vallen.
Dit geldt uiteraard ook voor het project rond het Grenspark Kalmthoutse Heide, dat momenteel geen Nationaal Park is, maar de Bijzondere Commissie streeft er wel naar om het masterplan en het operationeel plan uit te voeren.

© Masterplan

Binnen de klimaatgordel kunnen we mogelijk dezelfde doelstelling hanteren door middel van een langetermijnvisie en een duidelijk stappenplan.

© Masterplan

Ook houtkanten, boomgroepen en heggen moeten versterkt worden

Het gaat niet alleen over bossen, maar ook over ‘houtige landschapselementen’, zoals boomgroepen, heggen en houtwallen.
Hierin zien we een grote kans om het landschap te versterken en opnieuw ‘aan te kleden’.
De aanplant van landschapselementen dient aan te sluiten bij de bosgordel, zodat bosgebieden met elkaar verbonden worden.
Voor veel diersoorten is een aanwezigheid van hagen, heggen en houtkanten essentieel.
Deze elementen vormen ideale stapstenen of corridors tussen de bossen. 

Om een significante uitbreiding voor elkaar te krijgen, zijn heldere en ambitieuze doelen nodig voor de uitbreiding van deze landschapselementen.
Deze kleine landschapselementen moeten dan een onderdeel zijn van het habitat van een soort waarvan het leefgebied in aanmerking komt als natuurstreefbeeld. 

Wij zijn uiteraard geen biologen en beschikken niet over de kennis en deskundigheid om een grondige analyse te maken van welke bossen hiervoor (type 3-4 en versterken van houtige landschapselementen) in aanmerking komen, noch over de wijze en termijn waarop dit stappenplan gehanteerd en uitgewerkt kan worden. 
Alle grote en kleine, particuliere of openbare bosgebieden moeten hiervoor nauwkeurig in kaart worden gebracht.

Hiervoor is de knowhow van ANB en Natuurpunt vereist, maar we geven alvast een voorzet. 
GroenRand hoopt dat de Vlaamse regering voldoende budget voorziet om de bosgordel in de Groene Rand rond Antwerpen te ondersteunen en te versterken.