In 2025 brengt GroenRand de bestuivers onder de aandacht

In 2025 brengt GroenRand de bestuivers onder de aandacht

Er zijn 400 bijensoorten in ons land. Dat klinkt als goed nieuws, maar de bijen hebben het moeilijk. In de afgelopen 40 jaar zijn er ongeveer 45 bijensoorten verdwenen en velen hebben het zwaar. Vooral de honingbij haalt daarbij regelmatig het nieuws. Moeten we allemaal imker worden om de bijen te redden? Neen, het is veel belangrijker om met z'n allen veel voedsel te voorzien voor bijen. Niet enkel voor honingbijen, maar voor alle soorten bijen. Slechts 20 procent van de bijensoorten nestelt trouwens bovengronds. Voor hen zijn bijvoorbeeld "bijenhotels" een oplossing.

© Wim Verschraegen

Maar de overige 80 procent nestelt onder grond. Voor hen is het belangrijk dat we ook wat open plekjes bodem behouden. Naast bijen en hommels zorgen ook dag- en nachtvlinders, zweefvliegen, kevertjes en heel wat andere insecten voor de bestuiving van planten.
Dat is niet alleen essentieel voor onze voedselvoorziening, maar tevens voor het in stand houden van de biodiversiteit. Bestuivers zijn van cruciaal belang voor boeren die groenten, fruit en andere gewassen telen die afhankelijk zijn van bestuiving.

Voor de mascotte van 2025 heeft GroenRand 'de bij' gekozen, waarbij het thema 'samenwerking' in beeld wordt gebracht. Een bijenvolk, ongeveer een 10.000 – 80.000 bijen, welke bestaat uit een koningin, een aantal darren en veel werksters wordt meestal aanzien als één. Ze werken samen met een goede verstandhouding en op gestructureerde wijze. Bijen hebben allemaal een taak om de kolonie in leven te houden, te onderhouden en te verzorgen. Bijen hebben diverse taken, variërend van het verzorgen van de larven tot het bouwen van ramen en het verzamelen van voedsel. Op deze website kunt u binnenkort meer te weten komen over deze bestuivers en kunt u genieten van beelden van fotografen Wim Verschraegen, Jos Jansen, Paul Van Dijck, Mark Mertens en Frank Vermeiren. Gie Campo (Gier) zal de artikelen opvrolijken met zijn cartoons.

In maart/april zullen we aan een ijverige bij de Groene Duim toekennen.

Mensen zouden lessen moeten leren van bijen

Veel van de uitdagingen met betrekking tot de natuur waarmee we vandaag de dag te maken hebben, overschrijden letterlijk en figuurlijk de grenzen van gemeenten.
Een gezamenlijke en overkoepelende aanpak kan daarom interessant zijn.
Kansen en uitdagingen stoppen meestal niet aan de gemeentegrens. Voor een integrale aanpak die sectoren, beleidsdomeinen en gemeenten overspant, is gebiedsgericht samenwerken hét middel bij uitstek om tot gezamenlijke oplossingen te komen. 
Gebiedsgericht werken betreft dus het overkoepelend samenwerken met verschillende overheden, lokale organisaties en privépartners.
Alle beslissingen worden in samenspraak genomen.
Samen onderzoeken we hoe we een effectieve samenwerking kunnen opzetten die een win-winsituatie creëert voor alle betrokken partners en belanghebbenden.

Hoe wil GroenRand dit aanpakken?

De groene rand rond Antwerpen moet een klimaatvriendelijke regio worden. Daarvoor werd, onder leiding van gouverneur Cathy Berx, via het initiatief 'Klimaatgordel' (Nieuwe Rand) een gebiedsvisie uitgewerkt .  GroenRand verwelkomt dit initiatief en heeft hiervoor talrijke adviezen verstrekt. Deze gebiedsvisie vormt een overkoepelend kader voor projecten die in het gebied al opgestart zijn rond het versterken van natuurverbindingen, klimaatadaptatie en klimaatmitigatie. Er wordt beschreven hoe velden, parken, waterlopen en bossen beter met elkaar verbonden kunnen worden, waarbij de Antitankgracht als de belangrijkste drager van project wordt beschouwd.
Er is in de klimaatgordel een uitgestrekte bosgordel aanwezig, met als ruggengraat de Antitankgracht.
Deze gordel omvat talrijke bos- en natuurgebieden, kasteeldomeinen en beboste woonparken.
Echter, er ontbreekt nog een uitgewerkte langetermijnvisie op het niveau van de bosgordel als omvattende structuur.

                                                                                                                © Nieuwe Rand

De Antitankgracht wordt doorkruist door verschillende valleien. In de klimaatgordel wordt samengewerkt aan het herstellen van deze beekvalleien.  Men streeft ernaar de open ruimte rond beken te vergroten, zodat we meer water kunnen bufferen. Daarnaast is het doel om meer regenwater te laten infiltreren in de grond door minder te verharden.

Aangezien de Antitankgracht de belangrijkste verbindader is voor de bosgordel en de verschillende kruisende beken, pleit GroenRand ervoor dat het ontsnipperingsplan voor de Europese otter (soortenbeschermingsprogramma) versneld wordt uitgevoerd. Het 'ontsnipperen' gebeurt door de aanleg van onder andere kleine landschapselementen, ecoduikers, faunatunnels en gemakkelijk uittreedbare oevers tussen de versnipperde gebieden.

                                                                                                    © Nieuwe Rand

GroenRand wil natuurgebieden met elkaar verbinden en beschouwt de Antitankgracht als drager om deze verbindingen te realiseren. 
GroenRand legt de nadruk op het herstellen en versterken van groenblauwe verbindingen in de regio.
Dit betekent dat GroenRand zich richt op het verbinden van natuurgebieden om versnippering tegen te gaan en de biodiversiteit te bevorderen.
Door natuurlijke gebieden te verbinden, wil de natuurvereniging kwetsbare ecosystemen versterken en beter bestand maken tegen klimaatverandering.
Er wordt gestreefd naar een klimaatadaptief landschap dat ruimte biedt voor trage verbindingen en gebiedsgerichte recreatie.

GroenRand heeft tot doel om samen met natuurverenigingen, grondeigenaren en boeren een integrale visie en aanpak te ontwikkelen en stimuleert een meer gebiedsgerichte en geïntegreerde aanpak van projecten en acties waarbij de landschapsbenadering als krachtig instrument aan de basis ligt. GroenRand beschouwt het masterplan van het Grenspark Kalmthoutse Heide en de klimaatgordel hiervoor als leidraad en en wenst dat er prioritair werk wordt gemaakt van een verbinding tussen het Groot-en Klein Schietveld. Samenwerken is hierbij de rode draad. Zonder stuifmeel kunnen bijen geen honing maken.
GroenRand hoopt daarom dat de Vlaamse regering voldoende budget voorziet om samenwerkingsverbanden in de Groene Rand rond Antwerpen te ondersteunen.