zaterdag 30 december 2023

GroenRand neemt afscheid van het beverjaar

 Verkennen van het gebruik van kunstburchten bij beverbeheer

©Ben Hellebaut

Elk jaar zet GroenRand een zeldzaam dier in de kijker. In 2023 was dat de

bever

 om een goede reden.
Dit grootste knaagdier in Vlaanderen en Europa lijkt goed te gedijen langs de Antitankgracht in de GroenRand-regio.

                                                                                                                                         ©Ben Hellebaut

Er werd een soortbeschermingsprogramma voor de bever opgesteld om het soortherstel van de bever in Vlaanderen te begeleiden. De bever was van oudsher een veel voorkomende soort in Vlaanderen, maar verdween ca. 150 jaar geleden door overbejaging en door het verdwijnen van hun habitat. Momenteel is de bever een Europees beschermde soort. Vlaanderen heeft daarom de verantwoordelijkheid om op zijn grondgebied een gunstige staat van instandhouding te realiseren.

                                                                                                                                                                          ©Ben Hellebaut

Omdat de bever en zijn bouwwerken streng beschermd zijn, kan een beheer (verjagen of verplaatsen) enkel onder strikte voorwaarden. Omdat de beverpopulatie een duidelijke positieve trend kent, en de soort er net voor gekend is zelf z’n habitat in te richten, werd ervoor gekozen om de beschermingsmaatregelen te richten op conflictbeheersing.

                                                                                                                                         ©Ben Hellebaut

Naast die conflictbeheersing zijn nog aanvullende maatregelen opgenomen, zoals het wegwerken van migratieknelpunten, monitoring en communicatie. Het soortenbeschermingsprogramma voor de bever voorziet de mogelijkheid om overlastbevers als laatste optie weg te vangen en te verplaatsen. In een toekomstig advies onderzoekt het INBO of dat een werkbare en doeltreffende maatregel is.

                                                                                                                                                        ©Ben Hellebaut

Bever kunnen schade veroorzaken

Bevers zijn een verrijking voor de natuur omdat ze door hun aanwezigheid de lokale biodiversiteit aanzienlijk kunnen bevorderen.
Toch kunnen ze ook schade veroorzaken door vraat, door de aanleg van dammen of door graverij.
Wanneer maatregelen worden genomen om het graven van holen in waterkerende dijken tegen te gaan, bestaat het risico dat bevers zich op een andere locatie in de buurt gaan vestigen, waar dan opnieuw schade optreedt.

                                                                                                                                                                ©Ben Hellebaut

Om dit te voorkomen kan het helpen te voorspellen en te sturen waar bevers zich in een gebied gaan vestigen.
Zo kunnen aanwezige bevers het territorium ook tegen andere bevers beschermen.
De opties om dit te sturen variëren van het voorzien van geschikte zones (vb. oude meanders) over het aantrekkelijk maken van geschikte oeverzones tot het inrichten van kunstburchten op geschikte locaties.

                                                                                     ©Ben Hellebaut                                                                                                   

                                                                                                                                                                                                                                   

Grondeigenaren en waterbeheerders denken al snel aan het wegvangen van een lastige bever(familie). Dat zal echter nauwelijks effect hebben omdat als de locatie geschikt is voor bevers, andere bevers de locatie waarschijnlijk snel opnieuw zullen vinden.

Soms zijn drijvende kunstburchten een optie

Deze gaan via een geleidende paal met het waterpeil mee en blijven zo toch op hun plek liggen. Met dit soort kunstburchten is overigens nog geen ervaring dus is ook nog niets te zeggen over de effectiviteit er van.

                                                                                                                                                                         ©Ben Hellebaut                                                                                                                     
Werkwijze

De bever wordt gevangen met een levendvangkooi.
Het wegvangen en verplaatsen, gebeurt bij voorkeur buiten de kritische periode voor de voortplanting (mei-augustus) en buiten periodes met ijs of laagwater.

                                                                        © R. Voesten

Wanneer het om meerdere bevers gaat, worden de dieren tussentijds opgevangen in een grote kooi die half in het water staat, totdat alle individuen van het paar of de familie gevangen zijn.

In de nabijheid van deze kooi worden menselijke activiteiten tot een minimum beperkt.
Van gevangen dieren wordt de lengte, het gewicht en de kleur genoteerd en wordt een DNA-staal genomen.
Het vervoer gebeurt in speciale daarvoor voorziene transportkisten.
Deze worden kosteloos ter beschikking gesteld door het Agentschap voor Natuur en Bos.
De dieren worden in de vroege ochtend in een vooraf aangelegde kunstburcht geplaatst.

                                                                                                                                                                                              ©Ben Hellebaut                                                                                                                     

Een kunstburcht bestaat uit een handmatig aangelegd hol dat een uitgang heeft grenzend aan een oppervlaktewater.

Deze uitgang is dichtgemaakt met boomstammetjes.
In de kunstburcht bevindt zich een kleine hoeveelheid voedsel. Hiermee werd in Vlaanderen nog geen ervaring opgedaan.

                                                                                                                                                       ©Ben Hellebaut                                                                                                                     

Een uitgebreide literatuurstudie en consultatieronde kan deze opties nauwkeurig in kaart brengen.
Daaropvolgend kunnen methodes in het veld worden getest, zowel op neutrale als rechtstreeks op schadegevoelige locaties, waar ad hoc naar de meest geschikte oplossing kan worden gezocht.
Effectieve start van dit INBO-onderzoek is 01/07/2024 , de einddatum is 31/12/2026
Met dankt aan natuurfotograaf Ben Hellebaut - medewerker van 'Onze

GroenRand-natuur

'

Bron: eigen redactie en INBO

Groene Duim 

en Duimpjesbier aan ijverige bevers tijdens het beverjaar




Geen opmerkingen:

Een reactie posten