GroenRand: De geheimzinnigheid van paddenstoelen

woensdag 22 november 2023

De geheimzinnigheid van paddenstoelen

We zijn eind november, de grond is zeer vochtig door de vele regen. Omdat een paddenstoel groeit door zich vol te zuigen met water, zijn de huidige weeromstandigheden ideaal! Paddenstoelen hebben de mensheid altijd al geïntrigeerd.
Niet alleen de rijkdom aan vormen en kleuren is opvallend, maar vooral ook de soms toegeschreven mystieke eigenschappen.
Alleen de naam paddenstoel refereert al aan een magische, spirituele en duivelse sfeer.
Associaties met heksen, gifmengers, de duivel, slangen en padden zijn dan snel gemaakt.
Denk bijvoorbeeld maar aan heksenkring, heksenboleet, heksenbezem, duivelsei, duivelsbrood ...

Paddenstoel betekent letterlijk stoel van een pad.

Zowel de pad als de paddenstoel werden gezien als zeer giftig en werden geassocieerd met heksen.
Dieren zoals katten, vleermuizen en padden werden beschouwd als vermomde duivels.

Paddenstoelen waren iets geheimzinnigs.
Plots zijn ze er, en na ongeveer een week zijn ze terug weg.
Wat overblijft is een zwarte, slijmerige smurrie.
Een smurrie zo zwart als de dood.

Kleverige aardtong

In vroegere tijden was dit onverklaarbaar en werden veel vragen gesteld.

Kleverige aardtong

Komen ze van de duivel of hebben heksen hiermee te maken?
Brengen paddenstoelen onheil, dood en verderf?

Vooral als mensen erg ziek werden of zelfs stierven na het eten van paddenstoelen, werd er gezegd dat paddenstoelen betoverd waren.

Kleverige aardtong

Al eeuwen lang wordt de vliegenzwam in verband gebracht met heksen en mythen.
Heksen maakten van deze paddenstoel brouwsels om hun bezem te kunnen laten vliegen.

Prostitutie is van oudsher een inspiratiebron geweest voor tal van kunstvormen.
In veel liedjes is het vaak helemaal niet duidelijk dat het over prostitutie gaat.
Goed voorbeeld zijn de op het eerste gezicht, onschuldige kinderliedjes.

Zoals het volksliedje over kabouter Spillebeen die op en neer zat te wippen.
Met een diepe zucht vloog hij met z’n beentjes in de lucht.

Als de stinkzwam in volle glorie staat, leidt de vorm tot onzedige associaties.
In het Latijn wordt hij daarom de ‘phallus impudicus’ genoemd oftewel de schaamteloze penis.
Heksen zouden de verleiding niet kunnen weerstaan om er op te zitten.
De bevruchting zou geleid hebben tot een duivelskind.
Men vertelde ook van de stinkzwam dat het de handjes van kinderen waren.
Ze zouden tijdens hun leven hun ouders veel verdriet hebben aangedaan.

Omdat ze berouw hadden, zouden de handjes en vingers boven het grafje uitkomen om vergiffenis te smeken.

Kleine Stinkzwam

Duivelszwam, heksenboleet en satansboleet zijn ook namen die voor zich spreken.
De beide laatste hebben hun slechte naam te danken aan hun snelle verkleuring.
De satansboleet is zwaar giftig, maar gelukkig zeldzaam.
Duivelszwam is een naam waar verschillende paddenstoelen voor uitgescholden werden, omdat ze er nogal kwaadaardig uitzagen.
De duivel werd tevens geassocieerd met rood vuur en gloed.

Vuurzwam

Mensen vonden het geheimzinnig dat het ’s morgens plots vol stond met vuurrode paddenstoelen. Ze verschenen in een kring, op de grond of op bomen.

Vuurzwam

Men dacht dat heksenkringen ontstonden op plaatsen waar heksen zich verzameld hadden bij de voorbereidingen tot een nachtelijk feest.

Het was voor sommige mensen angstaanjagend dat paddenstoelen purper en blauw kleuren.

En welke paddenstoelen maken je ziek en welke niet?
Dan zijn er nog paddenstoelen die de dood kunnen veroorzaken.
Welke zijn dat? Die vieze, met veel armen?

Zoveel vragen, zo veel onzekerheden...