Onze GroenRand-natuur: zeldzame boommarters gespot bij nestkasten

Tussen januari en maart 2023 werden in en rond Kalmthout 10 nestkasten voor boommarters opgehangen.
Na minder dan vier maanden was de eerste nestkast al bewoond door een boommarter; na amper negen maanden zijn meer dan de helft van de nestkasten minstens eenmaal bezocht. Een enorm succes!

Ophangen nestkast boommarter © Christoffel Bonte

Nu is het spannend afwachten of er ook jongen geboren zullen worden in de kasten.
Daarvoor is het wachten tot maart 2024 (of de jaren nadien).

De boommarter is een prachtig dier, dat dankzij haar verborgen levenswijze en zeldzaamheid erg tot de verbeelding spreekt. De laatste vijftien jaar is de soort aan een heuse opmars bezig in Vlaanderen. Het grootste deel van de Vlaamse populatie leeft in de provincie Antwerpen. Vooral in de regio Kalmthout-Kapellen-Brasschaat lijkt de populatie groot en robuust te worden. Ook in de bossen rond de Antitankgracht in Schilde en Ranst wordt de soort heel regelmatig waargenomen.

Helaas sneuvelen nog veel boommarters in het verkeer, vooral in het noorden van de provincie.

Daarom startte Natuurpunt, met de financiële steun van de provincie Antwerpen, een onderzoek naar het gedrag van de boommarters.
GroenRand was destijds vragende partij en wilde te weten komen of er boommarteraanpassingen nodig waren bij het ontsnipperingsplan van de otter.
Begin 2024 zullen een aantal boommarters met een GPS-zender worden uitgerust om te kijken of ze drukke wegen oversteken en hoe ze dat doen.

Nestkasten als rustplaats voor boommarter

Een ander deel van het onderzoek spitst zich toe op de nest- en rustplaatsen; hierover is nog maar weinig gekend.
Daarvoor werden in de periode januari – maart 2023 tien nestkasten opgehangen om na te gaan of deze door de boommarters gebruikt zouden worden.
De nestkasten werden gemaakt door de leerlingen van het Gitok in Kalmthout.
Het materiaal ervoor werd betaald door de gemeente Kalmthout.

De vreugde was erg groot toen bij een eerder toevallig bezoek in mei bleek dat de eerste nestkast reeds tekenen van bewoning toonde.
Hoewel uit onderzoek in Groot-Brittannië wel blijkt dat boommarters de nestkasten gebruiken als rustplaats én om hun jongen groot te brengen, had niemand durven dromen dat de kasten zo snel in gebruik zouden genomen worden.
Kort nadien werden aan alle nestkasten camera’s geplaatst.
Intussen, amper negen maanden nadat de eerste kasten werden opgehangen, zijn al dieren bij meer dan de helft van de kasten waargenomen.

Zeg geen steenmarter tegen een boommarter

De boommarter heeft, met een kop-romplengte van ongeveer 40-50 cm en een staartlengte van circa 25 cm, ongeveer het formaat van een slanke huiskat.
De vacht is overwegend warmbruin tot licht rossig, de ondervacht grijsbruin.
Poten en snuit zijn donkerbruin, de opvallende keelvlek wit tot fel oranje. Boommarters zijn bijzonder lenige dieren en uitstekende klimmers.
Zij kunnen zich, mede dankzij hun lange pluimvormige staart, met het grootste gemak en met hoge snelheid in boomkruinen verplaatsen.
Dankzij een speciaal heupgewricht zijn ze perfect in staat op boomstammen naar beneden te lopen.
Dit in tegenstelling tot de beter gekende steenmarter.
Boommarters hebben een veelzijdig menu, waarin knaagdieren (muizen, woelmuizen, eekhoorns), konijnen, behoorlijk wat vogels (inclusief hun eieren) en bessen als vaste ingrediënten terug te vinden zijn.

Auteur: Kris Boers (Natuurpunt Beheer)

De boommarter is aan een comeback bezig in de GroenRand-contreien.
Bosrijke verbindingen en ontsnipperende maatregelen zijn van levensbelang voor boommarters, net als een natuurlijk bosbeheer met veel variatie en oude en dode bomen.
Dankzij dergelijk beheer kunnen we de boommarter in het Antitankgracht-gebied verwelkomen.
In zo goed als alle bossen langs de Antitankgracht komt de boommarter voor.
Op alle locaties (buiten Schans van Smoutakker, Fort van Stabroek en Elsenbos) zijn er reeds waarnemingen.