Op zondag 23 april
is het weer Erfgoeddag
Het thema
dit jaar is ‘beestig’.
En verrassend genoeg zitten er veel beestige linken en
sporen in de rijke erfgoedcollecties van de Antitankgracht.
Erfgoeddag 2023 (zondag 23 april 2023) wordt een ‘Beestig!’-toffe editie!
Kortom het algemene thema van de Vlaamse Erfgoeddag wordt 'dieren'.GroenRand stelt voor dat je tijdens de erfgoeddag het hele dierenrijk in en rond de Antitankgracht tegenkomt. Libellen, eendagsvliegen en vissen zijn overvloedig aanwezig.
Het is ook de voortplantingsplaats van amfibieën als de bruine kikker, de alpenwatersalamander en de kamsalamander.
Men treft er ook watervogels aan zoals de aalscholver, de fuut, de ijsvogel, de meerkoet en het waterhoen.
Van vleermuizen in forten en bunkers, werkpaarden die kanonnen voorttrekken op het Klein Schietveld , verhalen rond bevers, boommarters en otters die uitgeroeid werden omdat ze een bedreiging waren voor visvangst, pluimvee en akkerbouw.
1. Vleermuizen
Door een gebrek aan insecten in de winter, houden vleermuizen een winterslaap.
Daarvoor zoeken ze donkere plaatsen op met een hoge luchtvochtigheid en een constante temperatuur zoals forten, bunkers.
De Antitankgracht verbindt verschillende forten in het noorden van Antwerpen waar grote aantallen vleermuizen overwinteren.
De Antitankgracht verbindt verschillende forten in het noorden van Antwerpen waar grote aantallen vleermuizen overwinteren.
Op deze manier is deze waterloop een essentiële schakel voor de vleermuispopulatie in Vlaanderen.
2. Paarden
© Gunfire Polygon
© Gunfire Polygon
Tussen 1910 en 1914 krijgt het kamp Klein Schietveld stilaan zijn huidige vorm.
Kanon en paard krijgen een centrale rol in de opbouw van het kamp.
© Gunfire Polygon
Naast stallen komen 4 grote logementblokken en enkele administratieve gebouwen.
Meteen wordt de aankoopdienst voor paarden voor gans het Belgische leger gevestigd in Brasschaat.
© Gunfire Polygon
© Gunfire Polygon
Als gevolg hiervan wordt het ganse kamp volgebouwd met maneges en stallen.
Rondom het kamp volgde eenzelfde reflex en schoten maneges als paddenstoelen uit de grond.
© Gunfire Polygon
© Gunfire Polygon
Tussen 1910 en 1914 krijgt het kamp Klein Schietveld stilaan zijn huidige vorm.
Kanon en paard krijgen een centrale rol in de opbouw van het kamp.
Naast stallen komen 4 grote logementblokken en enkele administratieve gebouwen.
Meteen wordt de aankoopdienst voor paarden voor gans het Belgische leger gevestigd in Brasschaat.
Als gevolg hiervan wordt het ganse kamp volgebouwd met maneges en stallen.
Rondom het kamp volgde eenzelfde reflex en schoten maneges als paddenstoelen uit de grond.
© Gunfire Polygon
Tijdens de zelfde periode wordt het eerste militaire vliegveld aangelegd en
niet veel later ziet de eerste vliegschool het licht.
foto: Limburger koerier - Nieuwsblad
In 1911 vlogen de eerste militaire vliegtuigen van die tijd, de Farmans, boven
Brasschaat.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd op de landingsstrip een krijgsgevangenkamp
opgericht door de Duitsers.
Na de oorlog wordt een school voor licht vliegwezen geïnstalleerd, die in 2006
zou sluiten.
3. Welkom zeldzame wilde dieren
Het
basisidee van het GroenRand-project is de bestaande bossen en natuurgebieden in
de Voorkempen met elkaar te verbinden en waar mogelijk ook uit te breiden.
Deze groenverbindingen zijn ecologische corridors en stapstenen voor dier- en plantensoorten die zich zo op
een veilige wijze tussen de verschillende bossen en natuurgebieden kunnen
bewegen.
Door deze werkwijze krijgen zeldzame (bijna uitgeroeide) dieren - zoals
boommarter, otter en bever - een welgekomen comeback in het GroenRand-gebied.
4. Otter
Veel roofdieren werden tot volksvijand verheven.
‘Dood aan de otter’, kopten jagers- en visserstijdschriften vanaf het einde van de 19de eeuw.
Dat de dieren vis eten, bleek in de naweeën van de 19de-eeuwse hongersnoden voldoende om de soort de totale oorlog te verklaren.
‘Een goede otter was een dode otter.’
‘Dood aan de otter’, kopten jagers- en visserstijdschriften vanaf het einde van de 19de eeuw.
Dat de dieren vis eten, bleek in de naweeën van de 19de-eeuwse hongersnoden voldoende om de soort de totale oorlog te verklaren.
‘Een goede otter was een dode otter.’
Een staatspremie moest het enthousiasme nog wat aanwakkeren.
Rond 1900 werden jaarlijks zo’n driehonderd premies uitgereikt, het merendeel in Vlaanderen.
Die aanpak loonde: het aantal uitgereikte premies – en otters – nam snel af.
Vanaf de helft van de vorige eeuw zorgde vuil water, waarin amper nog een vis zwom, voor de genadestoot.
Daar komt nog bij dat veel roofdieren zich vrij traag voortplanten.
Een otter krijgt één à twee jongen, die twee jaar bij de moeder blijven.
Alles bij elkaar zorgt dat ervoor dat het vrij goed lukt om deze dieren uit te roeien, wanneer je je daar op toelegt en alle middelen geoorloofd zijn.
Dat was precies wat tot niet zo heel lang geleden gebeurde, met geweren, stroppen, klemmen en vergif.
Bron: Historia
"Hooggeplaatste en religieuze personen aten in de vastentijd de staart van dit visachtige dier, want die heeft de smaak van vis" schreef Gerald van Wales in 1187.
Hij had het over de meest felbegeerde hapjes van de vastentijd: de bever.
Bron: Historia
Beverstaart, dat op een vis lijkt, werd een gewilde delicatesse in de vastentijd.
Het knaagdier was altijd al bejaard vanwege zijn vacht, en nu werd het geschoten met pijl en boog, gevangen in vallen en gespietst met aalpeer om de vleeshonger in de vastentijd van de elite te stillen.
Dat de bever ook een territorium verdedigt, kan handig worden uitgebuit om schade op ongewenste plaatsen te voorkomen.
Wanneer je ervoor zorgt dat een plekje in de buurt aantrekkelijk is voor bevers – zoals een zijriviertje van een belangrijke waterloop – zullen de dieren zich daar vestigen en soortgenoten weghouden.
Niets is zo effectief om bevers af te schrikken als de aanwezigheid van andere bevers.
De bever is het grootste knaagdier van Europa, de soort is de laatste jaren aan een sterke opmars bezig.
Begin 2015 werd de totale beverpopulatie in Vlaanderen geschat op 250 exemplaren.
Sindsdien is dat aantal nog bijna verdubbeld.
Rond 1900 werden jaarlijks zo’n driehonderd premies uitgereikt, het merendeel in Vlaanderen.
Die aanpak loonde: het aantal uitgereikte premies – en otters – nam snel af.
Vanaf de helft van de vorige eeuw zorgde vuil water, waarin amper nog een vis zwom, voor de genadestoot.
Daar komt nog bij dat veel roofdieren zich vrij traag voortplanten.
Een otter krijgt één à twee jongen, die twee jaar bij de moeder blijven.
Alles bij elkaar zorgt dat ervoor dat het vrij goed lukt om deze dieren uit te roeien, wanneer je je daar op toelegt en alle middelen geoorloofd zijn.
Dat was precies wat tot niet zo heel lang geleden gebeurde, met geweren, stroppen, klemmen en vergif.
5. Boommarter
Zoals de otter verging het ook de boommarter, die weleens een kippetje lust.
Hij werd bijna uitgeroeid in Vlaanderen.
De boommarter is hierdoor nog altijd een zeldzame verschijning, maar toch lijkt hij aan een stevige opmars bezig in GroenRand.
Het aantal waarnemingen nam de voorbije jaren opvallend toe, mede dankzij gericht onderzoek met inzet van cameravallen en de registratie van verkeersslachtoffers.
Inmiddels wordt de soort op meer en meer locaties aangetroffen, ook in het Antitankgracht-gebied.
Het aantal waarnemingen nam de voorbije jaren opvallend toe, mede dankzij gericht onderzoek met inzet van cameravallen en de registratie van verkeersslachtoffers.
Inmiddels wordt de soort op meer en meer locaties aangetroffen, ook in het Antitankgracht-gebied.
Boommarter - Karel De Blick
Ook de investeringen in boskwaliteit en ontsnipperingsmaatregelen werpen hun vruchten af.
Hun territoria liggen bij voorkeur in uitgestrekte structuurrijke bossen, waar ze een gevarieerd menu kunnen bijeen scharrelen en waar voldoende geschikte schuilplaatsen in holle bomen voorhanden zijn.
Hun territoria liggen bij voorkeur in uitgestrekte structuurrijke bossen, waar ze een gevarieerd menu kunnen bijeen scharrelen en waar voldoende geschikte schuilplaatsen in holle bomen voorhanden zijn.
Vanwege de grootschalige ontbossing sinds ca. 1850 is er een gebrek aan oude, uitgestrekte bossen in Vlaanderen.
In combinatie met jacht, de tweede belangrijke regulerende factor, leidde dit tot de status van een zeer zeldzame verschijning in Vlaanderen.
Meldingen van boommarters zullen voorpaginanieuws blijven wegens het zeldzame voorkomen en de verborgen levenswijze van de soort.
In combinatie met jacht, de tweede belangrijke regulerende factor, leidde dit tot de status van een zeer zeldzame verschijning in Vlaanderen.
Meldingen van boommarters zullen voorpaginanieuws blijven wegens het zeldzame voorkomen en de verborgen levenswijze van de soort.
6. De bever is reeds in de middeleeuwen bejaagd geweest
"Hooggeplaatste en religieuze personen aten in de vastentijd de staart van dit visachtige dier, want die heeft de smaak van vis" schreef Gerald van Wales in 1187.
Hij had het over de meest felbegeerde hapjes van de vastentijd: de bever.
Beverstaart, dat op een vis lijkt, werd een gewilde delicatesse in de vastentijd.
Het knaagdier was altijd al bejaard vanwege zijn vacht, en nu werd het geschoten met pijl en boog, gevangen in vallen en gespietst met aalpeer om de vleeshonger in de vastentijd van de elite te stillen.
Ook de bever was persona non grata.
Hij werd gevreesd wegens de schade die hij aan dijken kan aanrichten.
Zijn pels was in trek.
Door zijn graaf- en bouwwerken is de bever niet overal een graag geziene gast.
Zelfs in natuurgebied is hij soms ongewenst, als hij de verkeerde stukken onder
water zet.
Dat de bever ook een territorium verdedigt, kan handig worden uitgebuit om schade op ongewenste plaatsen te voorkomen.
Wanneer je ervoor zorgt dat een plekje in de buurt aantrekkelijk is voor bevers – zoals een zijriviertje van een belangrijke waterloop – zullen de dieren zich daar vestigen en soortgenoten weghouden.
Niets is zo effectief om bevers af te schrikken als de aanwezigheid van andere bevers.
De bever is het grootste knaagdier van Europa, de soort is de laatste jaren aan een sterke opmars bezig.
Begin 2015 werd de totale beverpopulatie in Vlaanderen geschat op 250 exemplaren.
Sindsdien is dat aantal nog bijna verdubbeld.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten