GroenRand heeft grote verwachtingen van de klimaatgordel, een initiatief van de Nieuwe Rand
© Nieuwe Rand
GroenRand ziet de landschapsbenadering als een essentiële strategie voor het behouden en herstellen van biodiversiteit en natuur in de Voorkempen.
Daarbij pleit de organisatie voor een geïntegreerde aanpak die sectoren, beleidsdomeinen en gemeenten overstijgt.
Ze benadrukken het belang van een gebiedsgerichte aanpak, waarbij samenwerking met verschillende overheden, organisaties en partners centraal staat om een integrale visie te ontwikkelen en projecten uit te voeren die zowel de natuur als de mens ten goede komen.
GroenRand beschouwt het masterplan van het Grenspark Kalmthoutse Heide en de Klimaatgordel als leidraad.
Ze zien de Klimaatgordel als een belangrijk instrument voor het aanpakken van de uitdagingen op het gebied van klimaatadaptatie en het behoud van biodiversiteit.
De Antitankgracht wordt beschouwd als een essentiële pijler van de klimaatgordel binnen het project De Nieuwe Rand. De gracht heeft een stevige, robuuste bosstructuur en loopt door een groot deel van de regio, waarbij het fungeert als een groene verbindingsweg tussen verschillende natuurgebieden en beekvalleien. De klimaatgordel rond Antwerpen heeft tot doel natuurgebieden met elkaar te verbinden en zo een sterker ecologisch netwerk te creëren. Dit bevordert de migratie van dieren, versterkt de biodiversiteit en draagt bij aan een klimaatbestendigere regio. De klimaatgordel is een netwerk van groene ruimten, zoals parken, bossen en open ruimte, die de stad Antwerpen omringen en met elkaar verbinden. Naast het verbinden van natuurgebieden, stimuleert de klimaatgordel ook een duurzame ontwikkeling van de regio, met aandacht voor een evenwichtige ruimtelijke ordening en een verbeterde leefkwaliteit voor bewoners. Het project bevordert ook de waterbuffering en vermindert de hitte-eilandeffecten, wat cruciaal is in het kader van klimaatadaptatie.
De Antitankgracht: uithangbord voor beschermde diersoorten
De natuur verbinden is eigenlijk heel eenvoudig, en het is goed mogelijk dat gemeenten of organisaties er al actief mee bezig zijn.
Denk aan een bomenrij als brug tussen twee bosjes, ecologische bermen als groene snelwegen, openbaar groen als buurtparken en een poeltje bij een waterloop... Deze afzonderlijke initiatieven moeten beter op elkaar worden geconnecteerd, wat tevens centraal zal staan in het komende jaarthema van GroenRand, dat in 2026 het project 'Greenconnect' zal lanceren.
GroenRand is daarom enthousiast over het Klimaatgordel-project, dat zich richt op verbinding door ontsnippering.
Hierdoor kunnen sfeervolle landschapselementen zoals houtkanten, heggen, dreven, knotbomenrijen, poelen en waterlopen samen een harmonieus geheel vormen.
Met frisse ideeën en het smeden van praktische en haalbare verbindingen, schieten concrete projecten als paddenstoelen uit de grond – en dat is maar goed ook, want ze zijn hard nodig!
Stel je voor dat verschillende bossen of natuurgebieden als "eilanden" geïsoleerd van elkaar liggen.
Zonder verbindingen wordt het voor dieren moeilijker om voedsel te vinden, zich voort te planten of naar nieuwe leefgebieden te migreren, wat kan leiden tot het uitsterven van soorten.
De klimaatgordel stelt dieren en planten in staat om veilig tussen verschillende gebieden te migreren, net zoals wij wegen gebruiken om van de ene plek naar de andere te reizen.
De Voorkempen wordt, net als de rest van Vlaanderen, geconfronteerd met de uitdaging van versnipperde leefgebieden.
Dit veroorzaakt isolatie van natuurgebieden, waardoor soorten niet vrij kunnen migreren of genetisch materiaal uitwisselen.
Klimaatverandering maakt deze situatie steeds urgenter, omdat soorten gedwongen worden hun leefgebieden te verplaatsen om te overleven.
Ecosystemen kunnen drastisch veranderen, met het verdwijnen van bossen en het uitdrogen van graslanden tot gevolg.
Dit leidt ertoe dat dieren hun vertrouwde leefomgeving kwijtraken en moeten migreren naar geschiktere gebieden.
Stijgende temperaturen, veranderende neerslagpatronen en extreme weersomstandigheden dwingen hen te zoeken naar plekken met voldoende voedsel, water en beschutting.
Voor dieren zoals vleermuizen, kamsalamanders, otters, bevers en boommarters zijn verbindingen essentieel om geschikte leefgebieden te bereiken.
Door de aanleg van een sterke klimaatgordel, met de Antitankgracht als basis, worden de negatieve gevolgen van versnippering verminderd en wordt de leefomgeving van kwetsbare en bedreigde soorten verbeterd.
GroenRand heeft het altijd als een uitdaging gezien om voldoende ruimte te vinden voor de aanleg van deze klimaatgordel in een dichtbevolkt en intensief gebruikt gebied. Samenwerking met landbouwers, natuurverenigingen, lokale overheden en andere belanghebbenden is daarom cruciaal.
Dit vraagt om creatieve oplossingen, zoals het combineren van landbouw, recreatie en natuurbeheer.
