‘Groene dwarsligger’ en Agalev-pionier Paul Staes overleden: “Hij heeft persoonlijk het Duwvaartkanaal tegengehouden”
Paul Staes in 2011 strijdend voor het behoud van tientallen oude eiken in zijn eigen buurt Schotenhof. — GVA © JAA
GROENE DUIM 2023
 | In kasteel Vrieselhof reikte milieubeweging GroenRand haar jaarlijkse Groene Duim uit aan verenigingen of personen die zich verdienstelijk hebben gemaakt voor het natuurbehoud. Bioloog Dirk Draulans overhandigde de ‘trofee’, een gigantisch groene duim, aan Red de Voorkempen. Die beweging ontstond precies een halve eeuw geleden. Ook zwerfvuilopruimers werden in de bloemen gezet. www.nieuwsblad.be |
In 2023 kende GroenRand de Groene Duim toe aan Red de Voorkempen.
Wegens gezondheidsproblemen kon Paul Staes niet aanwezig zijn.
Dankzij zijn inspanningen is de Antitankgracht behouden gebleven, en heeft GroenRand zijn droom voortgezet om van de Antitankgracht een verbindende 'blauwe draad' te maken tussen verschillende beekvalleien en bos- en natuurgebieden.
Wegens gezondheidsproblemen kon Paul Staes niet aanwezig zijn.
Dankzij zijn inspanningen is de Antitankgracht behouden gebleven, en heeft GroenRand zijn droom voortgezet om van de Antitankgracht een verbindende 'blauwe draad' te maken tussen verschillende beekvalleien en bos- en natuurgebieden.
WE ZETTEN HET WERK VAN PAUL STAES VERDER
Dat de Voorkempen nog steeds relatief ongerept zijn, is gedeeltelijk te danken aan de inspanningen van de groene activisten van Red de Voorkempen, en in het bijzonder van Paul Staes.
Het verhinderen van de aanleg van het schadelijke Duwvaartkanaal was onmiskenbaar hun grootste triomf.
De Antitankgracht is inmiddels uitgegroeid tot de belangrijkste ecologische corridor van de Voorkempen, die ook wel bekend staat als de ruggengraat.
We zullen gezamenlijk blijven zorgen voor het beheer van de Antitankgracht.
In 1970 verenigde de actiegroep 'te ’s-Gravenwezel' zich met diverse organisaties uit Schoten, Sint-Job, Wijnegem, Schilde, Oelegem, Halle, Westmalle en Wommelgem tot de regionale groep 'Red de Voorkempen'.
Hun doel was het samenbrengen van de strijd voor het behoud van natuurlijke schoonheid en het stoppen van de vernietiging van het milieu in de regio.
Bij de oprichting had de groep al 28 leden, inclusief vertegenwoordigers van groencomités en afgevaardigden van vele culturele verenigingen.
De absurditeit van het door de politiek-industriële lobby van de Antwerpse haven gewenste duwvaartkanaalproject werd geleidelijk duidelijk. Het zogenaamde 'kanaal der schande' zou zich uitstrekken van Oelegem tot Zandvliet, een afstand van 30 kilometer en een breedte van 200 meter, en zou dwars door de zandgronden en kwetsbare natuurgebieden, bossen en kasteelparken van acht gemeenten in de Voorkempen snijden.
Red de Voorkempen verenigde en coördineerde de inspanningen van verschillende lokale milieugroepen langs het voorgestelde traject en richtte snel nieuwe groepen op waar deze nog niet bestonden. Begin 1973 onderging Red de Voorkempen een organisatorische herstructurering, waarna de campagne om het geplande duwvaartkanaal te stoppen van start ging.
Kleine acties via de beweging van de Groene Fietsers van wijlen pater Versteylen
De toekomst van de Antitankgracht bleef lange tijd onzeker. Er is zelfs geprobeerd om op die locatie de Tweede Spoorontsluiting te realiseren.
Het overweldigende aantal deelnemers leidde uiteindelijk tot een tekort aan ruimte tijdens de vergaderingen.
Misstanden in de lokale gemeenschap werden blootgelegd in de gehele Voorkempense regio.
Een van de acties richtte zich op de vijvers van het natuurgebied De Mick in Brasschaat, die het risico liepen uit te drogen door de aanvang van de werkzaamheden aan het geplande kanaal voor duwvaart.
De absurditeit van het door de politiek-industriële lobby van de Antwerpse haven gewenste duwvaartkanaalproject werd geleidelijk duidelijk. Het zogenaamde 'kanaal der schande' zou zich uitstrekken van Oelegem tot Zandvliet, een afstand van 30 kilometer en een breedte van 200 meter, en zou dwars door de zandgronden en kwetsbare natuurgebieden, bossen en kasteelparken van acht gemeenten in de Voorkempen snijden.
Red de Voorkempen verenigde en coördineerde de inspanningen van verschillende lokale milieugroepen langs het voorgestelde traject en richtte snel nieuwe groepen op waar deze nog niet bestonden. Begin 1973 onderging Red de Voorkempen een organisatorische herstructurering, waarna de campagne om het geplande duwvaartkanaal te stoppen van start ging.
Een informatie- en sensibiliseringscampagne werd gelanceerd om de bevolking in de regio te informeren, en diverse kleine acties werden ondernomen.
Het duurde niet lang voordat een ongekend protest door Antwerpen golfde.
Onder fantasierijke namen zoals Duweling, Fietseling, Doemeling en Trietseling werden tienduizenden handtekeningen tegen het project verzameld, en meer dan vijfduizend fietsers overspoelden de binnenstad van Antwerpen.
Het protest zwol verder aan en nam nationale proporties aan.
Een 'Nationaal Anti-Duwvaart Komitee' werd opgericht.
Tegen zoveel geweld bleken de plannenmakers en beleidsmensen niet bestand en de plannen voor het duwvaartkanaal werden afgevoerd.
Dankzij het succesvolle duwvaartkanaalprotest (1973 en 1975) boekt de moderne milieubeweging een eerste grote zege.
Het staat bekend als een sleutelmoment voor het opkomend milieubewustzijn in Vlaanderen.
De toekomst van de Antitankgracht bleef lange tijd onzeker. Er is zelfs geprobeerd om op die locatie de Tweede Spoorontsluiting te realiseren.
Tweede adem
Gedurende 25 jaar hebben jongeren, onder leiding van Dirk Weyler, de Antitankgracht en de omliggende bossen vrij van zwerfvuil gehouden.
Later, en tot op heden, is dit werk voortgezet door verschillende 'Mooimakers'.
Vanaf 1995 riepen deze jongeren op om bossen in verschillende gemeenten op te ruimen.
Later, en tot op heden, is dit werk voortgezet door verschillende 'Mooimakers'.
Vanaf 1995 riepen deze jongeren op om bossen in verschillende gemeenten op te ruimen.
Talrijke jeugdbewegingen en scholen, met in totaal meer dan 3000 jongeren, hebben gehoor gegeven aan deze oproep.
Ex-gouverneur Camille Paulus werd de peetvader van deze jongerenbeweging, hoewel zijn naam aanvankelijk verkeerd gespeld was (zie document hieronder).
Ex-gouverneur Camille Paulus werd de peetvader van deze jongerenbeweging, hoewel zijn naam aanvankelijk verkeerd gespeld was (zie document hieronder).
Hun embleem is het rommelopdepot-mannetje.
Het mannetje heeft een lange neus om zuurstof op te snuiven, omdat er te weinig bossen zijn die zuurstof produceren.
Hij heeft een afkeer van zwerfafval en ruimt het voortdurend op, maar had daarbij hulp nodig. De verbazing was groot onder de jongeren toen ze hoorden dat de Antitankgracht gedempt zou worden voor de aanleg van een tweede spoorontsluiting.
Het mannetje heeft een lange neus om zuurstof op te snuiven, omdat er te weinig bossen zijn die zuurstof produceren.
Hij heeft een afkeer van zwerfafval en ruimt het voortdurend op, maar had daarbij hulp nodig. De verbazing was groot onder de jongeren toen ze hoorden dat de Antitankgracht gedempt zou worden voor de aanleg van een tweede spoorontsluiting.
De jongeren maakten een afspraak bij het provinciehuis en probeerden hun beschermheer ervan te overtuigen dat dit geen goed plan was.
Veel natuurwaarde zou verloren gaan en hun speelterrein, de forten en bunkers, zou in gevaar komen.
Paul Staes had een luisterend oor voor de jongeren en heeft opnieuw een impuls gegeven aan Red de Voorkempen.
Begin 2000 kreeg Red de Voorkempen, met het initiatief van Paul Staes om de verschillende actiecomités tegen de tweede goederenspoorlijn voor de haven te verenigen, een nieuwe, tweede adem.
Uiteindelijk zijn deze plannen opzijgezet.
Veel natuurwaarde zou verloren gaan en hun speelterrein, de forten en bunkers, zou in gevaar komen.
Paul Staes had een luisterend oor voor de jongeren en heeft opnieuw een impuls gegeven aan Red de Voorkempen.
Begin 2000 kreeg Red de Voorkempen, met het initiatief van Paul Staes om de verschillende actiecomités tegen de tweede goederenspoorlijn voor de haven te verenigen, een nieuwe, tweede adem.
Uiteindelijk zijn deze plannen opzijgezet.
Nadat de plannen voor duwvaart en trein definitief van tafel waren, hebben verschillende belangengroepen, zoals GroenRand, zich actief ingezet voor de verbetering van de Antitankgracht.
Dit heeft ertoe geleid dat beleidsmakers het belang en de potentie van de gracht inzien en dat er een strategische samenwerking is opgestart met de acht betrokken gemeenten, Regionaal Landschap de Voorkempen, de provincie, VMM, ANB, Natuurpunt en andere partijen.
Dit heeft ertoe geleid dat beleidsmakers het belang en de potentie van de gracht inzien en dat er een strategische samenwerking is opgestart met de acht betrokken gemeenten, Regionaal Landschap de Voorkempen, de provincie, VMM, ANB, Natuurpunt en andere partijen.
De gracht heeft zich ontwikkeld tot een uitgestrekt natuurverbindingsterrein dat diverse natuurgebieden en bossen met elkaar verbindt, waardoor migratie van dieren en planten tussen deze gebieden mogelijk is.
De Antitankgracht is de basis geworden voor de klimaatgordel en een toekomstig Nationaal Park.
Pauls droom is werkelijkheid geworden!
Dank je, Paul.
Onze herinneringen aan jou en onze dankbaarheid zullen voortduren.
Een pionier als jij zal altijd in de harten van natuurliefhebbers blijven bestaan.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten