Strategisch project valt naast de prijzen
Na de Gebiedsdeal Droogte 'De Antwerpse Rand Onthardt', hebben de 'strategische samenwerking rond de Antitankgracht', het provinciaal gebiedsprogramma 'Groen Kruis' en het complexe project De Nieuwe Rand opnieuw hun krachten gebundeld onder de naam 'De Antwerpse Rand Verbindt'.
Helaas had het project een minder succesvolle afloop door een gebrek aan financiële steun.
| GroenRand, dat streeft naar een zo natuurlijk mogelijk beheer van de Antitankgracht en omgeving, krijgt straks steun van de Vlaamse overheid bij de aanpak van droogte en wateroverlast. www.gva.be |
Dit leidt tot een gefragmenteerd landschap met toenemende verharding en concurrentie tussen verschillende functies zoals wonen, industrie, natuur en landbouw.
Het gebied vertoont kenmerken van een stedelijke agglomeratie met grote villaparken, dorpscentra, verkavelingen, lintbebouwing, recreatie- en sportfaciliteiten, zorginstellingen, dienstverlening op bovenlokaal niveau, baanwinkelcomplexen en bedrijven.
Daarnaast biedt het gebied open ruimtes met bronnen en beken, heide, bos- en natuurgebieden, en onroerend erfgoed.
Een van de meest opvallende kenmerken is de blauwgroene structuur die zich een weg baant door het gebied.
De Antitankgracht, die door de klimaatgordel stroomt, verbindt verschillende beekvalleien en fungeert als een cruciale schakel tussen de omliggende bossen en natuurgebieden.
| In de definitieve onderzoeksnota van De Nieuwe Rand komt de Antitankgracht naar voor als drager van de klimaatgordel. Deze erkenning doet GroenRand bijzonder veel plezier. GroenRand ijvert al jaren voor een opwaardering van deze waterloop. www.nieuwsblad.be
|
Deze ontwikkelingen maken de GroenRand-regio kwetsbaarder voor de gevolgen van klimaatverandering, zoals hittegolven en wateroverlast.
In de afgelopen jaren zijn binnen de lopende gebiedsprogramma's Groen Kruis en Antitankgracht visies en actieplannen ontwikkeld voor de regio.
Deze zijn bekrachtigd door de eigen stuurgroepen en hebben daarmee een officiële status gekregen.
De bijbehorende actieplannen zijn daarna opgenomen in de visie voor de klimaatgordel en het kansenprogramma van De Nieuwe Rand, welke in samenwerking met diverse stakeholders is ontwikkeld.
In de afgelopen jaren hebben talrijke belanghebbenden in het gebied samengewerkt aan een geïntegreerde en breed gedragen gebiedsvisie.
De geïntegreerde gebiedsvisie en bijbehorende kansenprogramma's hebben daardoor ook een status gekregen en vormen nu een hefboom voor de uitvoering ervan.
Vanuit deze hefboompositie hebben de gebiedsprogramma's Groen Kruis, Antitankgracht en het complexe project De Nieuwe Rand hun krachten gebundeld.Strategisch project
Recentelijk is er vanuit dit samenwerkingsverband een strategisch project ingediend.
Onder de noemer 'De Antwerpse Rand Verbindt' spannen deze drie initiatieven zich in om binnen drie jaar een aanzienlijke verandering teweeg te brengen in de noordoostelijke rand van Antwerpen.
Met deze aanvraag zou de gedeelde visie vertaald worden naar concrete realisaties op het terrein, wat een versnelling in de ontwikkeling van het gebied teweeg zou brengen.
Hiervoor zou de provincie Antwerpen een projectcoördinator aanwerven die, in samenwerking met de bestaande gebiedscoördinatoren, zorg draagt voor de uitvoering op het terrein.
De focus zou liggen op vier locaties waar veel potentieel voor ontwikkeling is: Ertbrugge en omgeving, Antitankgracht zone Schilde, Vallei van de Laarse Beek en Klein en Groot Schietveld.
Het verbinden van de gefragmenteerde open ruimtes en het creëren van een klimaatbestendig landschap is het gemeenschappelijke doel.
De doelstellingen van GroenRand sluiten aan bij de visie van dit initiatief
De ambities van GroenRand zijn volledig afgestemd op de visie van dit initiatief.
Onze vereniging streeft ernaar de resterende open ruimtes te beschermen en wil verdere versnippering voorkomen door de samenhang tussen de ruimtelijke fragmenten te verbeteren.
Versnipperde open ruimtes hebben negatieve effecten op mens en dier.
© Overlant
| GroenRand - Soortenbeschermingsprogramma otter groenrand.weebly.com |
| Nu Vlaams minister van Omgeving Zuhal Demir (N-VA) het soortenbeschermingsprogramma heeft goedgekeurd, kan ook de omgeving van de Antitankgracht ottervriendelijk worden gemaakt. Althans dat is de hoop van natuurvereniging GroenRand. Die beschouwt de otter als hoopvol symbool voor natuurheropleving. www.nieuwsblad.be |
Door de oprichting van open ruimte-coalities, waarbij overheden, maatschappelijke organisaties, burgerinitiatieven en privé-eigenaren samenwerken, heeft het gebied een unieke identiteit gekregen.
Talrijke belanghebbenden hebben bijgedragen aan een coherent verhaal.
Met een gezamenlijke aanvraag voor dit strategisch project, streefden de drie bestaande programma's - Groen Kruis, Antitankgracht en De Nieuwe Rand - ernaar hun visie om te zetten in tastbare resultaten op het terrein, wat een versnelling van de ontwikkelingen in het gebied zou teweegbrengen.
Voor ons waren hierbij drie projecten belangrijk:
Openleggen Antitankgracht t.h.v. kruispunt Moerhoflaan-Noorderlaan (goedgekeurd, maar niet geselecteerd project binnen Lokale Gebiedsdeal Droogte);
Ecologische verbinding tussen Klein en Groot Schietveld ter hoogte van Essensteenweg en Bredabaan (conceptontwerpen zijn klaar);
Aanpak verdrogingsproblematiek van de Laarse Beek.
Concrete acties en een goede samenwerking
Het project is voorbij de fase van alleen analyses en ideeën en heeft deze vertaald naar concrete acties.
De focus lag op vier specifieke gebieden waar op korte termijn (binnen drie jaar) veel actie vereist is.
Er werd een visie ontwikkeld voor Ertbrugge en omgeving, de Antitankgrachtzone in Schilde, de Vallei van de Laarse Beek en het Klein en Groot Schietveld.
Deze werven zijn gekozen omdat er reeds een uitgebreide ontwerpfase heeft plaatsgevonden, waardoor nu gestart kan worden met de uitvoering.
Het zijn ook gebieden waar complexe ruimtelijke uitdagingen samenkomen, vele stakeholders betrokken zijn en die gemeentegrenzen overschrijden.
Mede dankzij organisaties zoals Groen Kruis, De Nieuwe Rand, de coalitie rond de Antitankgracht en de inspanningen van burgergroeperingen GruunRant en GroenRand, heeft de noordoostelijke rand van Antwerpen een unieke identiteit ontwikkeld.
Verschillende administraties, organisaties en politieke partijen hebben voortdurend samengewerkt aan de uitvoering van een gezamenlijke en geïntegreerde visie voor het gebied.
Met dit strategische project wilden de partners verdere stappen zetten naar de realisatie van deze visie.
Stevige basis
Groenblauwe netwerken vormen complexe systemen, samengesteld uit ecologische, sociale, politieke, culturele en andere subsystemen.
Met een gebiedsgerichte en multisectorale benadering zijn de relaties en verbindingen binnen het werkgebied in kaart gebracht, terwijl ook de relaties met de omgeving zijn onderzocht door een breder perspectief te hanteren.
Er is gestreefd naar integratie van harde en zachte functies en sectoren, met een zorgvuldige afweging voor de meest geschikte functie en het creëren van ruimtelijke win-winsituaties.
Dit is met name belangrijk in een stedelijke randcontext waar de ruimte beperkt is.
Gebleken is dat er een stevige basis is voor deze projecten, en het is nu tijd om de realisatie te versnellen.
Er is reeds uitgebreid ontwerpend onderzoek verricht dat in de komende jaren toegepast kan worden.
Deze versnelling zal de voltooiing van de complexere en langdurigere projecten ten goede komen.
Maar helaas niet geselecteerd
© Wim VerschraegenHet Departement Omgeving heeft voor de komende drie jaar 900.000 euro gereserveerd voor drie strategische projecten in de provincie Antwerpen.
Echter, dit bedrag is slechts een druppel op een gloeiende plaat.
Het vierde project dat door onze regio werd ingediend, werd niet geselecteerd.
Het strategische project heeft de goedkeuring van de commissie gekregen, maar helaas was er niet genoeg budget beschikbaar voor alle geslaagde strategische projecten.
Het Departement Omgeving heeft gekozen om de financiële middelen de komende drie jaar te investeren in drie andere strategische projecten in de provincie Antwerpen, waardoor ons project op de wachtlijst blijft.
De subsidies gaan naar het Grenspark Groot Saeftinghe, Het Grote Net(e)werk en de Vallei van de Aa.
De gebiedsprogramma's Antitankgracht en Groen Kruis, die al lang samenwerken, hebben een breed gedragen langetermijnvisie ontwikkeld die aanzienlijke financiële kosten met zich meebrengt.
Het Departement Omgeving zal de komende twee maanden nagaan of budgetverschuivingen een oplossing kunnen bieden, hoewel er geen garanties zijn.
Het probleem ligt niet bij de inhoud van het strategisch project, maar bij het huidige gebrek aan middelen.
Het feit dat het budget aan het begin van de legislatuurperiode al ontoereikend is, belooft weinig goeds.
Investeren in natuur is essentieel
We willen het Departement Omgeving attent maken op het feit dat de achteruitgang van de biodiversiteit en het instorten van ecosystemen tot de grootste bedreigingen voor de mensheid behoren in het komende decennium.
Het is essentieel dat Vlaanderen met spoed een samenhangend natuurnetwerk ontwikkelt om de biodiversiteit te versterken en de doelstellingen van de Europese Green Deal te realiseren.
Voor de ontwikkeling van zo'n netwerk en het beperken van negatieve milieueffecten is substantiële financiering vereist.
Er is tot nu toe een tekort aan structurele financiering voor de aanbevolen projecten in de regio.
We leunen op ad-hoc subsidies die vaak krappe deadlines hebben.
De toegewezen tijd voor deze gesubsidieerde projecten is te kort, en dikwijls is er niet genoeg personeel om de projecten naar behoren uit te voeren.
Gezien deze situatie is er behoefte aan een project dat stap voor stap kan bijdragen aan een langetermijnvisie.
Vlaamse parken zijn een uitstekend voorbeeld om dit doel te bereiken.
Echter, niet alle projecten voldoen aan het criterium van 10.000 hectare.
Als oplossing overwegen we de introductie van een derde kleiner parktype, met een minimale grootte van 3.000 hectare, die we 'Regionale Klimaatparken' zouden noemen.
Dit initiatief gaat uit van verschillende gemeenten die hun natuurplannen bundelen.
Dit derde type park kan ook dienen als een tussenstap naar de Vlaamse parken.
Er wordt verwacht dat de Vlaamse Regering structurele subsidies zal verlenen ter ondersteuning van deze klimaatparken.
| Een natuurvereniging uit de Noorderkempen doet een opmerkelijk voorstel. Het pleit voor de introductie van Regionale Klimaatparken in Vlaanderen. “Of we het graag hebben vilt.be |
Het bordje ‘egelwegel’ vormt een leuke afwerking van je doorgang voor egels. © Diemer Vercayie
