Het gaat niet goed met onze egels

 Het gaat niet goed met onze egels

De status van de West-Europese egel is op de IUCN Rode Lijst bijgewerkt van 'Niet bedreigd' naar 'Bijna bedreigd'. In meer dan de helft van de landen waar deze soort voorkomt, waaronder het Verenigd Koninkrijk, Noorwegen, Zweden, Denemarken, België, Nederland, Duitsland en Oostenrijk, is een afname in aantallen waargenomen. Nationaal gezien is het aantal egels in de laatste tien jaar met ongeveer 16-33% gedaald. Regionale studies tonen zelfs dalingen tot 50% in gebieden zoals Beieren in Duitsland en Vlaanderen in België.

De toenemende druk van menselijke activiteiten, vooral de verslechtering van landelijke habitats door intensieve landbouw, infrastructuur en stedelijke ontwikkeling, wordt aangewezen als de oorzaak van de achteruitgang. Tijdens COP16, de biodiversiteitstop in Cali, Colombia, heeft de IUCN bevestigd dat de West-Europese egel inderdaad in problemen verkeert. Ze benadrukt dat de mens het grootste gevaar vormt voor de egel. De egel heeft weinig natuurlijke vijanden, met uitzondering van de mens.

Lange tijd was verkeer de voornaamste doodsoorzaak, maar nu is het verlies van habitat en het daarmee samenhangende voedseltekort de grootste bedreiging. Pesticiden in de landbouw verminderen het aantal insecten, waardoor egels moeite hebben om voldoende voedsel te vinden.

Verkeer blijft echter een van de grootste gevaren voor egels. Hun stekelvacht beschermt hen goed tegen natuurlijke vijanden, maar tegen auto's biedt oprollen geen bescherming. 

Het bordje ‘egelwegel’ vormt een leuke afwerking van je doorgang voor egels.  © Diemer Vercayie

GroenRand doet een oproep

Onze tuinen beslaan ongeveer 9% van het Vlaamse grondgebied (tegenover 2% natuurgebied) en zijn dus een belangrijk habitat voor de egel. Veel tuinen zijn echter volledig afgesloten, waardoor egels gedwongen worden om via de straat van de ene naar de andere tuin te gaan.

Hierdoor worden ze vaak overreden door auto's (jaarlijks minstens 250.000 egels in Vlaanderen), en behoren ze al jaren tot de top drie van verkeersslachtoffers. De gemiddelde tuin is aanzienlijk kleiner dan de tien hectare die een egel nodig heeft om te gedijen. GroenRand moedigt daarom aan om je tuin te koppelen met die van je buren. Volgens GroenRand vergroot dit het leefgebied van de egel, waardoor hij veiliger van de ene naar de andere tuin kan bewegen zonder de weg op te moeten, wat zijn overlevingskansen aanzienlijk verbetert.

Op COP16 wordt opgeroepen tot hulp voor de egel Dit kan door het creëren van "egelsnelwegen" met een opening in de omheining, zodat egels 's nachts kunnen doorgaan. Het aanbieden van extra voedsel en water zou nog meer helpen.

Een egelwegel is eenvoudig te maken door een opening van 15 x 15 cm in je omheining te maken, groot genoeg voor een egel maar te klein voor de meeste huisdieren.

Op COP16 wordt daarom opgeroepen om egels te helpen door "egelsnelwegen" aan te leggen: gaten in de buitenomheining zodat egels 's nachts kunnen passeren. Het plaatsen van wat voedsel en water zou nog meer helpen.

Foto's: Paul Van Dijck - Onze GroenRand-natuur