Nationale parken kunnen biodiversiteitsverlies temperen

Nationale parken kunnen biodiversiteitsverlies temperen

Foto's: Met dank aan Anne Oostvogels

In Vlaanderen is de natuur helaas erg versnipperd. De klimaatverandering zet haar verder onder druk.

Het goede nieuws?
We kunnen onze Vlaamse natuur een handje helpen, bijvoorbeeld door nationale parken op te richten.
En dat heeft de Vlaamse regering op vrijdag 13 oktober 2023 gedaan: ze heeft Bosland, de Scheldevallei en de Brabantse Wouden erkend als nationaal park!

Nationale parken zijn grote, geografisch afgebakende gebieden met uitzonderlijke natuurwaarde en een internationale uitstraling. Dankzij de officiële erkenning krijgen de parken middelen om natuurgebieden te versterken en met elkaar te verbinden.

En dat is goed nieuws voor de planten en dieren die er leven, want zo krijgen zij meer ademruimte.
We hebben wél nog heel wat natuur in Vlaanderen, en daar mogen we apetrots op zijn!
Maar er is natuurlijk nog werk aan de winkel.

Met de nieuwe nationale parken toont Vlaanderen ambitie voor natuurbescherming en -herstel.
Het is een erkenning van het harde werk van een waaier aan partners en stakeholders.

Eén van de nieuwe parken is de Scheldevallei, en dat is geen toeval. In dit uitgestrekte rivierennetwerk vloeit de Schelde samen met de Rupel, de Durme en de Dender.
Land en water zijn er vervlochten door slikken, schorren, meanders, beken, meersen en wielen.

De Scheldevallei herbergt dan ook uitzonderlijke fauna en flora, waaronder de otter!

Dat schuchtere dier maakt een voorzichtige comeback in ons land, en voelt zich helemaal thuis in dit unieke natuurgebied.

                                                                                                                                                ©RLDV
Vanuit de Scheldevallei heeft het roofdiertje zelfs een tocht ondernomen richting Antitankgracht.

Recent onderzoek naar biodiversiteit laat zien dat meer dan een miljoen soorten met uitsterven worden bedreigd (IPBES-rapport 2022).
Neem even de tijd om dat cijfer tot je door te laten dringen, een miljoen soorten.
Zonder actie liggen de geschatte maatschappelijke kosten van de achteruitgang van de biodiversiteit tussen de 3 en 17 biljoen USD per jaar (OESO 2019).
Biodiversiteit staat inmiddels in de top vijf van de Global Risk Perception Survey (World Economic Forum 2022).
Steeds meer bedrijven, overheden, burgers en opinieleiders zijn zich hiervan bewust.

De natuur in Vlaanderen is sterk versnipperd

                                                                                                           ©RLDV

Samen met eutrofiëring en verdroging is versnippering of fragmentatie de belangrijkste driver voor biodiversiteitsverlies in Vlaanderen.
We kunnen er niet omheen: er sterven dagelijks, misschien zelfs elk uur, soorten uit.
Natuurlijke evenwichten raken verstoord, volledige ecosystemen zijn in gevaar.
In gedrongen, geïsoleerde gebieden blijven nog kleine populaties van bepaalde soorten over.
Die zijn erg kwetsbaar, door hun beperkte genetische diversiteit en isolatie van soortgenoten.
Ze kunnen zich daardoor moeilijker aanpassen aan veranderende omstandigheden.
Eén calamiteit kan volstaan om ze van de kaart te vegen.

Samenwerken

   ©RLDV

GroenRand wil -samen met landbouwers en grondeigenaren- nagaan hoe we die versnippering kunnen tegengaan.
Lijnvormige landschapselementen zoals heggen en bomenrijen bieden bijvoorbeeld planten en dieren een beschutte route van het ene natuurbied naar het andere natuurgebied.
Puntvormige elementen zoals poelen en bosjes doen dienst als stapsteen en hebben hetzelfde effect.
Ze zorgen voor een verscheidenheid aan habitats , groeiplaatsen, en bevorderen zo het ecologisch evenwicht.
Kleine landschapselementen aan de rand van landbouwpercelen kunnen een habitat zijn voor soorten ,die plagen van schadelijke insecten op de landbouwgewassen, onder controle houden.

Het voortbestaan van de mens heeft goed functionerende en stabiele ecosystemen nodig om in zijn basisbehoeften te voorzien.
Dat biodiversiteit belangrijk is, bewijst zich elke dag opnieuw.
Zo zorgen allerlei insecten voor de bestuiving van ons voedsel: zo'n 80% van alle voedselgewassen heeft bestuiving nodig.
Denk aan komkommer- en tomatenplanten, maar ook appels, aardbeien en bessen.
Van alle wilde planten in de natuur is zelfs 85 procent van de planten afhankelijk van bestuiving.
Ook het gros van onze bouwmaterialen, medicijnen en industriële grondstoffen betrekken we van biologische hulpbronnen.
Laat ons daarom met open vizier via Vlaamse parken samenwerken om het biodiversiteitverlies af te remmen.

Foto's: Anne Oostvogels