Landbouw en natuurbescherming moeten hand in hand gaan
Von der Leyen is vastbesloten om een conflict tussen landbouw en natuur te voorkomen.
Daarom initieerde ze aan het begin van dit jaar een "De Strategische dialoog" om de discussie over de toekomst van de Europese landbouw te stroomlijnen.
Ursula Von der Leyen heeft de resultaten van deze dialoog gepresenteerd, samen met de Duitse professor Peter Strohschneider, die de discussies voorzat.
Aan de gesprekken namen 29 partijen deel, waaronder boerenorganisaties, bedrijfsfederaties en natuur- en milieuverenigingen, allemaal zonder politieke vertegenwoordiging.
Onze redactie heeft Dirk Weyler naar zijn mening gevraagd, bekend om zijn jarenlange inzet om de samenwerking tussen natuurverenigingen en landbouwers te stimuleren.
Een centraal element van Von der Leyens nieuwe visie is het idee dat boeren niet alleen producenten van voedsel zijn, maar ook bewakers van het Europese landschap. Wat is jouw mening hierover?
Dirk Weyler: '"We moeten toe naar een landbouw die voor en met de natuur werkt", stelde Von der Leyen.
"Daar hebben ze ook zelf belang bij", stelt de commissievoorzitter.
Landbouwers zouden worden beloond voor hun inzet voor het milieu en het landschap, zoals het beschermen van de biodiversiteit of het verbeteren van de waterkwaliteit.
Deze 'groene' betalingen zouden gekoppeld zijn aan meetbare resultaten.
GroenRand benadrukt hierbij het belang van robuuste, multifunctionele netwerken die diverse landschapsfuncties integreren en streeft naar een verbinding tussen landschap en natuur.
Dit concept is niet recent. Het heeft zijn wortels in het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen, dat dateert uit de late jaren '90.
In opdracht van Von der Leyen moest een breed gedragen visie op landbouw ontwikkeld worden die een einde zou stellen aan de voortdurende boerenprotesten in Europa en de spanningen tussen natuur en landbouw zou verminderen.
Deze visie moest tegelijkertijd een antwoord bieden op de vraag hoe Europa op een duurzame manier voedsel kan produceren, zonder overmatig afhankelijk te zijn van andere continenten, gezien de huidige wereldwijde spanningen.'
Je hebt altijd willen benadrukken dat landbouw en natuur vaak als tegenpolen worden gezien, wat spijtig is omdat ze elkaar in werkelijkheid nodig hebben. Zal de recente actie van Ursula von der Leyen de partijen weer aan de onderhandelingstafel krijgen?
Dirk Weyler: Boerenprotesten hebben door heel Europa plaatsgevonden, terwijl wetenschappers aandrongen op dringende acties om de crises op het gebied van biodiversiteit en klimaat aan te pakken.
We moeten streven naar een landbouw die samenwerkt met de natuur, verklaarde Von der Leyen.
Dit is ook in het eigen belang van de landbouwers, benadrukte de voorzitter van de commissie.
Von der Leyen zegt dat boeren zelf over oplossingen beschikken.
Ze omschreef hen als 'de beste ambassadeurs voor natuurbeheer' en gaf aan dat landbouwers 'het beste inzicht hebben in hoe ze stappen richting duurzaamheid kunnen zetten'.
Er zal een grotere focus liggen op 'samen stappen zetten', een initiatief dat door GroenRand sterk wordt ondersteund en gepromoot.
We moeten samen streven naar een samenhangend netwerk van natuur, samengesteld uit robuuste bos- en natuurgebieden die onderling verbonden zijn, waardoor soorten zich tussen deze gebieden kunnen verplaatsen.'
Hoe kan je dat verwezenlijken in de Voorkempen?
Dirk Weyler: 'Op 18 augustus 2024 trad de Europese Natuurherstelwet in werking.
Elke lidstaat moet nu een Nationaal Herstelplan opstellen dat initiatieven bevordert om gefragmenteerde natuurgebieden te verbinden en waterrijke natuurzones te creëren.
Onze burgerbeweging ziet Vlaamse parken als een middel om deze doelstelling te realiseren, onafhankelijk van andere vraagstukken zoals het mestactieplan en het stikstofdossier.
Wij beschouwen een Nationaal park niet als een regulerende instantie, maar als een stimulerende entiteit die geen extra wettelijke verplichtingen of restricties met zich meebrengt.
Landbouwers beïnvloeden het landschap en voorzien ons van kwaliteitsvol, betaalbaar voedsel, terwijl ze afhankelijk zijn van de natuur, het klimaat en de biodiversiteit.
Daarom hebben veel landbouwers reeds vrijwillig maatregelen genomen via beheerovereenkomsten die bijdragen aan de doelstellingen voor biodiversiteit, milieu en klimaat.
In de afgelopen 15 jaar is het aantal landbouwers dat deelneemt aan beheerovereenkomsten en andere agromilieu-initiatieven aanzienlijk toegenomen.
Dit jaar hebben 14.343 Vlaamse landbouwers ecoregelingen, agromilieuklimaatmaatregelen of beheerovereenkomsten aangevraagd, die samen een oppervlakte van ongeveer 315.400 hectare bestrijken.
Deze vrijwillige maatregelen dragen bij aan de doelstellingen voor biodiversiteit en natuurbehoud.
Duizenden landbouwers werken dus aan het verbetering van het landschap.
Ze onderhouden vaak de heggen en houtkanten, beheren hakhout en knotten bomen.
Steeds meer landbouwers erkennen de voordelen van hagen, boomrijen en heggen.
Met het planten van extra 'kleine landschapselementen' dragen ze bij aan de groenblauwe netwerken in het landschap.
Ze zijn essentieel voor het voortbestaan van vele beschermde flora en fauna, aangezien ze voedsel, onderdak en broedplaatsen verschaffen.
Dieren gebruiken houtkanten voor oriëntatie in het landschap, daarom is het belangrijk dat deze zoveel mogelijk behouden blijven, versterkt en met elkaar verbonden zijn.
Samen met solitaire bomen, boomgroepen, poelen, bermen, boomgaarden, grachten en beken vormen hagen, heggen en houtkanten een essentiële 'ecologische infrastructuur' voor vele soorten.
In samenwerking met diverse partners streven we naar een breed gedragen visie en doordachte realisaties met betrekking tot kleine landschapselementen.
Een netwerk dat natuurkerngebieden in ons landschap verbindt met de omliggende gebieden tot een samenhangend geheel, zodat natuurkernen geen geïsoleerde 'eilanden' zijn.
Verschillende soorten hebben daarbij uiteenlopende behoeften met betrekking tot hun habitat.
Het stimuleren van houtkanten en boomrijen behelst meer dan het tekenen van lijnen of pijlen op een kaart.
Er dient rekening gehouden te worden met de werkelijke behoeften van soorten om te overleven, zich te verplaatsen, voedsel te zoeken en zich voort te planten.
Een Nationaal park kan een wetenschappelijk kader bieden en tegelijkertijd bepalen of er ontsnipperingsmaatregelen nodig zijn die passen bij de elementen van het landschap.'
Dirk Weyler: 'De strategische dialoog over de toekomst van de Europese landbouw, geïnitieerd door Ursula von der Leyen heeft plaats gevonden in deze roerige tijden.
Afgelopen woensdag, 4 september, is er een akkoord gesloten dat von der Leyen terecht voorstelde als bewijs dat polarisatie overwonnen kan worden, vertrouwen opgebouwd en breed ondersteunde oplossingen gevonden kunnen worden.
Het rapport benadrukt de algemene overeenstemming over het belang van het herzien van onze voedselproductie- en consumptiepatronen om binnen de ecologische limieten van de planeet te blijven.
Het onderstreept de noodzaak van verandering en bevestigt dat vasthouden aan oude methoden geen optie meer is.
Vlaamse parken worden door GroenRand gezien als een middel om op dit vlak samen te werken.
We verwachten dat de nieuwe Vlaamse Regering het beleid voor de parken zal voortzetten.
Intense emoties bij boeren en natuurverenigingen leiden soms tot het gebruik van onjuiste argumenten of het onterecht betrekken van irrelevante zaken om een standpunt te versterken.
Deze onzuiverheden moeten eerst worden weggefilterd.
We streven ernaar polarisatie te doorbreken door een neutrale partij aan te stellen die beoordeelt welke argumenten van beide zijden geldig zijn, in de hoop dat dit de gemoederen zal bedaren.
Het is cruciaal dat we elkaars argumenten begrijpen, maar ze moeten correct, betrouwbaar en vrij van vooroordelen zijn.
Als burgervereniging streven wij ernaar de feitelijke juistheid te verifiëren door een onafhankelijk onderzoek.
Daarom zoeken we steun bij lokale overheden en de provincie voor de aanstelling van een onderzoeksbureau of universiteit.
Organisaties zoals Groene Kring, Landelijke Toekomst, Natuurpunt en AnBeRo kunnen bij deze analyse betrokken worden.
Dit onderzoeksvoorstel is tevens als agendapunt aan de Bijzondere Commissie van het Grenspark Kalmthoutse Heide voorgelegd.'
Hoewel het misschien als een compromis lijkt, bevat de tekst van Ursula von der Leyen toch doordachte keuzes die ons landbouwsysteem kunnen verduurzamen. Is dat niet bemoedigend?
Dirk Weyler: 'De toezegging om bestaande milieuwetgeving, zoals de Kaderrichtlijn Water en de Habitatrichtlijn, te behouden en te versterken, en actiegerichte hefbomen te vinden om de implementatie te verbeteren, is veelbelovend.
Dit vindt allemaal plaats tegen de achtergrond van een steeds intensievere strijd, vooral gevoerd door de agro-industriële sector, tegen cruciale wetgeving die ons milieu beschermt.
Het is hoopgevend dat er een brede Europese consensus bestaat, inclusief onder landbouwersorganisaties, om deze wetgeving te bekrachtigen.
Hopelijk zet dit Boerenbond en ABS aan tot reflectie in Vlaanderen.
Voor het landbouwbeleid na 2027 is er een sterke oproep om het verouderde subsidiebeleid te vervangen door een beleid dat natuur- en klimaatvriendelijke landbouw meer beloont.
Hoewel de tekst duidelijk een compromis is, wijst het toch in de juiste richting, kijkt het voorbij de grenzen van het huidige systeem, en biedt het op bepaalde terreinen al belangrijke impulsen voor een duurzamer landbouwsysteem.
Dit illustreert hoe een tumultueus voorjaar kan resulteren in een vruchtbare oogst.'
Geen opmerkingen:
Een reactie posten