De Antitankgracht, de robuuste ruggengraat van de Voorkempen
De Antitankgracht is met haar 33 km het langste beschermde landschap van Vlaanderen. Ze slingert zich een weg langs de verschillende landschappen van de Voorkempen: van polders tot parken en landbouwlandschappen. De gracht werd eind jaren ’30 aangelegd om Antwerpen te beschermen. Ze heeft uiteindelijk nooit een militaire rol gespeeld, maar door haar unieke ligging en historiek vormt de gracht vandaag een waardevol verbindingsgebied. Voor planten en dieren, maar ook voor wie de omgeving en het erfgoed wil beleven. Duik mee in enkele projecten langs de Antitankgracht!
Nat weiland wordt klimaatpark ‘De Zwaan’
© TAK – Landschapsarchitecten
In oktober ’24 startten de voorbereidingen om een nat, overstromingsgevoelig weiland naast de E10-plas om te zetten naar een heus klimaatpark.
Het gebied ligt in Schoten en is zo’n 10 hectaren groot.
De inrichting van het klimaatpark moet de naastgelegen Brechtsebaan en omliggende woningen beter beschermen tegen wateroverlast én een aantrekkelijke en veilige leefomgeving creëren voor de otter.
Het weiland zal dienen als buffergebied bij hevige regenval.
Andere delen worden dan weer opgehoogd om andere vegetatie en soorten een kans te geven.
Het geheel zal een lappendeken aan minilandschapjes vormen van open water, nat hooiland, broekbos en struikgewas: het klimaatpark De Zwaan.
Het klimaatpark wordt een nieuwe, sterke schakel in de natuurverbindingen langs de Antitankgracht. En daar profiteren heel wat soorten van zoals de zeldzame otter, allerlei vissen, waterplanten, libellen en moerasvogels.
 | In Schoten is de aanleg van een klimaatpark naast de E10-plas van start gegaan. Het park moet in de toekomst het water van de plas opvangen als die overstroomt en omliggende huizen beschermen. www.vrt.be |
 | 3 oktober startten we met de voorbereidingen om een nat, overstromingsgevoelig weiland naast de E10-plas om te vormen tot een klimaatpark. De herinrichting moet de naastgelegen Brechtsebaan en omliggende woningen beter beschermen tegen wateroverlast, én een aantrekkelijke en veilige leefomgeving creëren voor de otter. www.regionalelandschappen.be |
Het project is een samenwerking van Regionaal Landschap de Voorkempen, Pidpa, het Agentschap voor Natuur en Bos, Bosgroep Antwerpse Gordel, gemeente Schoten en de provincie Antwerpen. Het maakt deel uit van het overkoepelende gebiedsprogramma Groen Kruis, dat wordt gecoördineerd door de provincie Antwerpen en verbindingen creëert voor mens, dier en natuur in de verstedelijkte rand rond Antwerpen.
Van oorlogsbunker naar vleermuisverblijf
Het Regionaal Landschap de Voorkempen vormde zes bunkers uit de Eerste Wereldoorlog in Brasschaat om tot nieuwe verblijfplaatsen voor vier soorten vleermuizen. En dat is goed nieuws, want vleermuizen zijn heel nuttige dieren, onder andere als natuurlijke insectenbestrijders.
Dankzij de ingrepen heerst er in de bunkers nu een goede luchtvochtigheid en zijn er voldoende schuilplaatsen voor de vleermuizen. Zo vormen deze bunkers een nieuwe stapsteen voor vleermuizen langsheen de Antitankgracht. Ook heel wat andere plant- en diersoorten maken dankbaar gebruik van deze groenblauwe verbindingen die deel uitmaken van één groot ‘Functioneel Ecologisch Netwerk’ (FEN).
 | Historische bunkers en forten zijn ideale overwinteringsplaatsen voor vleermuizen. Dankzij hun dikke betonnen muren creëren ze een stabiel microklimaat met een constante temperatuur en luchtvochtigheid. In Brasschaat richten we momenteel een aantal bunkers in op maat van deze bijzonder nuttige diertjes. www.regionalelandschappen.be |
 | Vleermuizen vinden sinds vandaag onderdak aan de Neervelden in Brasschaat. De twee bunkers in het bos, die dateren uit de Eerste Wereldoorlog, werden omgevormd tot verblijfplaatsen voor vier verschillende soorten vleermuizen. www.vrt.be |
In de wintermaanden zijn er jaarlijks ingrijpende kapwerken langs de Antitankgracht.
Er wordt gewerkt volgens het principe ‘hakhoutbeheer met overstaanders’.
De bomen en struiken worden tot 10 à 20 cm boven de grond afgezaagd zodat ze weer kunnen uitgroeien tot een jong, dicht en vitaal groenscherm.
Om de 20 meter blijft een vitale boom staan.
Dit lijkt drastisch maar is van korte duur.
In het voorjaar komen weer nieuwe scheuten uit de stompen tevoorschijn. Binnen enkele jaren staat er een meer gesloten groenscherm.
Hakhoutbeheer is een repetitief onderhoudswerk: om de 9 à 15 jaar worden de houtkanten afgezaagd. Zo worden ze verjongd en krijgt de Antitankgracht meer licht.
Dat is belangrijk voor het herstel van waterplanten en insecten.
Met deze maatregelen voert VMM het landschapsbeheerplan voor deze beschermde waterloop uit.
 | De Antitankgracht loopt van Stabroek tot Ranst en is met haar 33 kilometer het langste beschermde landschap van Vlaanderen. Hier werken we als Regionaal Land... www.youtube.com |
Het bosgebied langs de Zwanebeek kenmerkt zich door een unieke rabattenstructuur. Natuurpunt wil de natuurlijke waterbergingscapaciteit van het gebied herstellen en het bos terugbrengen in zijn oorspronkelijke staat als nat broekbos. De dienst Integraal Waterbeleid van de provincie Antwerpen zet een proces van 'micromeandering' in gang om de waterloop te verbeteren: door natuurlijke obstakels zoals wortelkluiten toe te voegen, gaat de beek meer kronkelen. Dat creëert een gevarieerdere stroomsnelheid, interessant voor verschillende soorten zoals de zeldzame rivierdonderpad. Ook de otter profiteert hopelijk mee van deze natte natuur.
Bron: Zuurstof
Geen opmerkingen:
Een reactie posten