GroenRand blijft het belang van een nationaal park Grenspark Kalmthoutse heide benadrukken

GroenRand blijft het belang van een nationaal park Grenspark Kalmthoutse heide benadrukken

Gebiedsgerichte projecten - zoals Vlaamse parken - zijn het beste middel om draagvlak en samenwerking te realiseren.
Verrassend was dat bij de inventarisatie ecologen onder de indruk waren welke soorten vogels, zoogdieren, insecten en vlinders ze allemaal in zulke gebiedsgerichte projecten aantroffen.
Naast de soorten vogels en vlinders troffen ze ook diverse soorten libellen rond de sloten aan. 
Kleine natuurlijke elementjes in het landschap - zoals bloemstroken, bomenrijen, houtkanten, dreven, knotbomen, hagen en heggen, grachten, poelen en kleine bosjes- zorgen voor meer biodiversiteit.
Ze zijn belangrijk en vormen stapstenen voor plant en dier.
Hoe gevarieerder het landschap en de elementen, hoe meer dieren- en plantensoorten we terugvinden. 

Zowel natuur als landbouw hebben te maken met steeds meer droogte in de zomer. Samen kunnen we kijken naar oplossingen om de schade van die droogte zo veel mogelijk in te perken. Watersystemen stoppen niet aan de grens van natuur of landbouw, maar zijn voor beiden levensnoodzakelijk. Een parklabel betekent niet dat er extra verplichtingen of restricties komen, de gebiedscoalitie denkt in termen van kansen.

De landbouwers worden enkel uitgenodigd om vrijwillig en op eigen ritme mee te doen.

Het toekomstig nationaal park

Het hele projectgebied is rijk aan heel wat beekjes en antropogene waterlopen zoals de Antitankgracht en de turfvaarten, die een grote meerwaarde bieden voor de natuur en specifiek voor de otter.
Grote domeinen als de Bergeykse Bossen, De Inslag, De Uitlegger, het Mastenbos en het Ertbrandbos, alsook de aanliggende kleinere domeinen, maken deel uit van dezelfde landschappelijke drager: de hogere zandrug van de cuesta van de Kempen (zie kaartjes onderaan).

Die loopt aan Nederlandse zijde door op de Brabantse Wal met gebieden als Woensdrechtse Heide, Kraaienberg en Lievensberg.

Een herstel van een samenhangend geheel leidt tot een duurzaam ecosysteemherstel.,

De Antitankgracht verbindt daarbij, als een belangrijke blauwgroene rijgdraad, bijna al deze gebieden aan Vlaamse zijde.

Een beetje historiek

Toen het masterplan werd opgesteld, waren er al de nodige scheurtjes ontstaan en hebben verschillende partijen zich teruggetrokken, waaronder verschillende gemeenten.

De reden was duidelijk: het procedureverloop van het Parkendecreet kwam te laattijdig.

Dat decreet is een inhoudelijk en strategisch plan dat bepaalt hoe het park de doelstellingen (oppervlakte en beheer) zal uitvoeren.

Het Vlaams Parlement heeft op woensdag 7 juni 2023 het Parkendecreet goedgekeurd terwijl de Vlaamse Regering had opgeroepen om kandidaturen voor nationale parken uiterlijk op 31 mei in te dienen.
Het wettelijke kader daarvoor is pas op 9 juni 2023 bekrachtigd en afgekondigd.
Op het laatste nippertje keurde het Vlaamse Parlement dus nog een aantal belangrijke amendementen goed, die de verschillende partners misschien anders had toen besluiten.

De commissie van Leefmilieu keurde rijkelijk laat een reeks amendementen goed die een aantal belangrijke onduidelijkheden en bezorgdheden wegnamen.

Heel wat gemeentebesturen, eigenaars en landbouwers waren ondertussen afgehaakt omdat er geen duidelijkheid was.

Onder meer Kalmthout, Stabroek, Brecht, Wuustwezel en Essen lieten zich kritisch uit over het gebrek aan klaarheid over de impact van de erkenning als park.

Daarom werd op 17 mei 2023 besloten (Bijzondere Commissie) om voorlopig geen label ‘nationaal park’ aan te vragen.

Wel is er onder de Grensparkpartners een sterke eensgezindheid over het belang van het voortbestaan van de werking en over de inhoud van het Masterplan en het Operationeel plan.

Als er voldoende draagvlak is, kan later alsnog overgegaan worden tot de oprichting van een nationaal park.

Hoe moet het nu verder?

In de openbare discussie ging soms de aandacht te veel naar het halen van elkaars gelijk.

Wij zijn van mening dat de transitie naar nationaal park vooral een zoektocht is naar gemeenschappelijke belangen.
Een zoektocht die eindigt in winst voor alle partijen.
Dat vergt vertrouwen.
Vertrouwen in de afspraken van het masterplan en operationeel plan dewelke nu op tafel liggen.
Een open dialoog is nodig om elkaar weer te vinden en om na de verkiezingen gezamenlijk verder te bouwen aan dit prachtig parkinitiatief.

Systematisch en stapsgewijs moet daarom het draagvlak verhoogt worden, maar hoe?

                                                                                              ©  Boommanagement

Iedereen spreekt over draagvlak.

Da's helemaal niet moeilijk.
Je moet het alleen wel dóén.
Het gebeurt niet vanzelf. 

De provincie Antwerpen was en is ook vragende partij voor een nationaal park maar heeft voorgesteld om meer tijd te nemen voor een groter draagvlak.
Hoe er gewerkt zou worden aan dit draagvlak blijft vaag en moet concreet worden gemaakt.
De procedure zou te veel van bovenaf door Vlaanderen worden aangestuurd en moet dus meer participatief gebeuren. 
 ‘We zouden in het verleden mensen niet goed hebben meegenomen’, horen we vaak.
Het lijkt haast wel iets magisch: zorgen dat mensen enthousiast zijn over een nieuwe koers, plannen of een idee.
Er hangt een wat negatieve klank aan verandering.
Terwijl het in de basis gewoon is wat het is: acceptatie van een nieuw idee of een nieuwe aanpak.
Maar draagvlak is ietsjes méér.
Je wil dat mensen achter de verandering staan én uit zichzelf willen meewerken om deze te realiseren.
Want dan bereik je een stuk sneller resultaten!
Draagvlak creëren start bij mensen betrekken.
Zo vroeg mogelijk in een veranderproces.
En daar gaat het vaak al mis.

Maar er is nog een tweede reden om de zaak vroegtijdig aan te pakken

Als we te lang wachten lopen we miljoenen euro's subsidies mis om de natuur te versterken.
Zonder geld kan je het Masterplan en het Operationeel plan niet uitvoeren.

Zonder geld is niets te koop.

GroenRand hoopt in de verre toekomst op een tweede kans met een tweede oproep

Maar dan moet er ondertussen gewerkt worden aan dat zogenaamd draagvlak.
De belangrijkste speler Kalmthout was steeds voorstander van zo'n nationaal park, maar keerde voorlopig zijn kar omdat het te weinig draagvlak in de regio ziet.
De tijd was nog niet rijp genoeg om de Kalmthoutse Heide te laten erkennen als nationaal park", verklaarde de burgemeester van Kalmthout Lukas Jacobs.
Alle betrokken partijen wensen in 2024 verder te werken om te zoeken naar een echt draagvlak.
Onze vraag is hoe de gemeenten Kalmthout, Wuustwezel, Essen, Kapellen, Brasschaat, Brecht en Stabroek deze zoektocht naar een evenwicht tussen de belangen van de partners gaan stimuleren?
Om te komen tot een duurzame gebiedsontwikkeling van een nationaal park, is een aanpak nodig gericht op het in balans brengen van de diverse belangen.
Daarbij gaat het om een balans tussen de landschapsecologie en de belangen van landbouwers en grondeigenaren.
Hoe gaan de gemeentes een bijzondere inspanning leveren om beter te communiceren en om goed samen te werken met (en tussen) de verschillende betrokkenen, met name met de verschillende partners en eigenaren in de diverse gebieden?

Welke concrete stappen worden hier ondernomen door de betrokken gemeentebesturen om dit draagvlak te verhogen?

Draagvlak lijkt het sleutelwoord 

Op dit moment is het spanningsveld tussen natuurbeheerder en landbouwers zo groot geworden dat er sprake is van een stellingenoorlog zodat er geen opbouwende dialoog mogelijk zou zijn. Deze misvatting moeten we doorbreken

Door samen te werken met respect voor ieders werkwijze is er meer mogelijk voor zowel de natuur als voor de landbouw.
Een gebiedsgerichte samenwerking zorgt voor meer begrip voor elkaars doelstellingen. 
Er wordt gestreefd om de synergiën tussen landbouw en natuur te versterken.