zaterdag 31 mei 2025

Op 31 mei en 1 juni organiseert Aculea, de bijen- en wespenwerkgroep van Natuurpunt, het jaarlijkse Hommelweekend

Op 31 mei en 1 juni organiseert Aculea, de bijen- en wespenwerkgroep van Natuurpunt, het jaarlijkse Hommelweekend


In België is reeds een aanzienlijk deel van de bestuivende soorten, zoals wilde bijen, hommels, vlinders en zweefvliegen, uitgestorven, terwijl de overgebleven soorten met uitsterven worden bedreigd.
Deze insecten zijn essentieel voor de voortplanting van planten en het waarborgen van de voedselvoorziening.
PolliConnect werd opgericht om de achteruitgang van populaties tegen te gaan.


Veertien partners uit België, Nederland, Duitsland, Frankrijk, Ierland en Zwitserland bundelen hun krachten in dit project.
Het initiatief werd gelanceerd tijdens de 'Week van de Bij', die plaatsvindt van 25 mei tot 1 juni.
Binnen het project worden 'Living Labs' opgezet proefproject waarin kleurrijke graslanden bijvriendelijk bermbeheer en de vergroening van stedelijke gebieden worden uitgeprobeerd.  PolliConnect wordt geleid door de VLM en loopt tot medio 2029. Het grootste van de financiering komt van het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling (EFRO). De uitkomsten van het project worden samengebracht in beleidsaanbevelingen. Ook hommels vervullen hierbij een ontzettend belangrijke rol in dit project, en dat willen we graag benadrukken tijdens het hommelweekend.

De moshommel kwam vroeger vrijwel overal in ons land voor, maar wordt momenteel in België met uitsterven bedreigd door het verdwijnen van open landschappen met een overvloed aan vlinderbloemigen.

                                                               © Marc VanderAa

De weidehommel is een kleine hommelsoort die veel voorkomt in Vlaanderen. De leefomgeving bestaat uit weidegebieden, lichte bossen, tuinen en parken.

                                                                ©  Ingrid van den Berg

De volgroeide kolonie van de weidehommel telt doorgaans 50 tot 200 werksters.
Het nest bevindt zich bovengronds in composthopen, struiken, kreupelhout, mos en vogelnesten, maar kan ook onder stenen worden aangetroffen.



                                                                              © Maja Bos

De akkerhommel is een vaak geziene hommelsoort in Vlaanderen en valt gemakkelijk op door zijn overwegend bruine beharing.
De akkerhommel is op diverse locaties te vinden, variërend van tuinen tot natuurgebieden.

© Ferdinandus Luijten

Boomhommels zijn gemakkelijk te herkennen aan de combinatie van een (donker)bruin behaard borststuk, een zwart achterlijf en een achterlijfspunt. Bij sommige exemplaren is het borststuk volledig zwart
Boomhommels nestelen graag in boomholtes, maar zijn ook vaak te vinden in vogelkastjes, onder daken of in schuren en stallen.

                                                                               © Chris Nooijer

Koekoekshommels laten de zorg voor hun jongen over aan anderen. Ze roveren een nest, net zoals piraten een schip kapen. Eenmaal in het nest leggen ze hun eitjes, die vervolgens grootgebracht worden door de werksters van een andere soort. Ingenieus, maar ook uiterst riskant! Want net als bij piraten vallen er tijdens de kaping regelmatig doden.



                                                                © Mark Mertens

Aardhommels hebben een kortere tong dan bijvoorbeeld de tuinhommel of de akkerhommel. Hierdoor kunnen zij soms moeilijker bij de nectar van bepaalde bloemen komen.
Wanneer de aardhommel niet bij de nectar kan komen, maakt hij een gaatje aan de onderkant van de bloemkroon om alsnog toegang te krijgen. Deze 'diefstal' is nadelig voor de bloem, omdat de zoete nectar wordt weggenomen zonder dat er bestuiving plaatsvindt.


                                                                         © Raymond Vandenhoudt

De Zandhommel is een uiterst zeldzame hommelsoort waarvan wordt aangenomen dat ze met uitsterven bedreigd is in België.
De Zandhommel is bijna volledig egaal zandkleurig behaard, wat haar naam verklaart. Op het eerste gezicht lijkt ze op een grote, gebleekte Akkerhommel, maar ze is te onderscheiden door zwarte haarband die over het midden van het borststuk loopt.

 © Gert Huijzers

De tuinhommel heeft een gele band aan de voorkant en achterkant van het borststuk en op het eerste segment van het achterlijf. Ze heeft eveneens dezelfde witte banden op de laatste tergieten van het achterlijf als de hommels van de Aardhommelgroep, maar deze soorten missen een gele band aan de achterkant van borststuk.
Het patroon is volledig gelijk aan dat van een veenhommel, maar tuinhommels onderscheiden zich door een opvallend langgerekte kop, terwijl veenhommels juist een zeer korte kop hebben.



 © Leo Van Vreckem

Steenhommels zijn geheel zwart van kleur en hebben een oranje-rood achterijf.
Ze kunnen verward worden met de weidehommel.
Weidehommels hebben echter een gele band vooraan het borststuk. 


                                                 ©  Rita Bosmans

Van 31 mei tot met 1 juni organiseert Natuurpunt het jaarlijkse Hommelweekend, een initiatief waarbij iedereen wordt aangemoedigd om insecten te tellen.
Dit evenement vormt tevens de afsluiting van de campagne "Week van de Bij".
Met deze actie streeft de milieuorganisatie ernaar om meer inzicht te krijgen in de aanwezigheid en verspreiding van hommels en andere insecten in Vlaanderen.
Tegelijkertijd worden deelnemers op een leuke en interactieve manier betrokken bij het behoud van de natuur.
Ook GroenRand heeft op enthousiaste wijze aandacht gevraagd voor bestuivers door middel van informatieve artikelen op hun website, de Groene Duim en een fotowedstrijd.


De campagne benadrukte de afname van het aantal hommels, bijen en andere insecten die van essentieel belang zijn voor bestuiving.
GroenRand heeft al eerder gewaarschuwd dat de populaties in Vlaanderen drastisch afnemen door diverse oorzaken, waaronder klimaatverandering, een tekort aan bloemen en het onderhoud van overdreven nette gazons.
Uit de resultaten van een eerder onderzoek, uitgevoerd afgelopen zomer, bleek dat er meer dan 70 procent minder steenhommels zijn in Vlaanderen, wat een zorgwekkende ontwikkeling is.

Tekeningen zijn van Chantel Deschepper





donderdag 29 mei 2025

GroenRand viert het einde van de Week van de Bij met een sprankelend Hommelweekend

GroenRand viert het einde van de Week van de Bij met een sprankelend Hommelweekend

We sluiten de Week van de Bij af met een Hommelweekend, dat plaatsvindt op zaterdag 31 mei en zondag 1 juni 2025.
Hommels behoren tot de meest pluizige van onze wilde bijen. Met hun zachtaardige gebrom heb je ze ongetwijfeld ooit langs zien vliegen, fruitbloesems zien bezoeken of op mysterieuze wijze onder de grond zien verdwijnen.


Maar hoe goed ken je ze echt?
Onbekend is onbemind, en dat moet veranderen!
Wist u dat er ooit 31 verschillende soorten hommels in ons land aanwezig waren?
Of dat hommelkoninginnen indrukwekkende gevechten voeren om de heerschappij te verkrijgen?
Natuurpunt neemt je mee op een boeiende speurtocht naar deze charmante wilde bijen. Je ontdekt hun verborgen leven en hun bijzondere band met specifieke planten.
Dat het cruciale bestuivende insecten zijn, wist je vast al, maar had je al van de lang-tongen en kort-tongen gehoord? Natuurpunt leert je bovendien hoe je de verschillende soorten hommels kunt herkennen: de Steenhommel, Akkerhommel of Boomhommel zullen geen geheimen meer voor je hebben ... en misschien komen we zelfs zeldzame soorten tegen, zoals de indrukwekkende Rode koekoekshommel of de Veenhommel!
De verschillende hommels zijn eenvoudig te herkennen en komen algemeen voor in onze tuinen en parken.
Neem een kijkje op de soortenpagina om ze te leren kennen.
Handig voor in het veld is de hommelzoekkaart, je kan een digitale versie downloaden.
Om aan te tonen hoe het met onze hommels gaat of waar vooral extra hulp nodig is, heeft Natuurpunt jullie hulp nodig.


Je kan helpen door hommels te melden, je leert alles over het hoe en waarom op Waarnemingen melden


Wil je hier bovenop ook je vrienden en familie bewust maken over hommels, deel dan een foto van een hommel op sociale media met de hashtag #HommelWeekend.

En misschien wil je van de gelegenheid gebruikmaken om hommels te fotograferen?
Geen sinecure, maar Natuurpunt helpt je graag op weg.


Heb je de smaak helemaal te pakken, neem dan zeker ook een kijkje op de website van Aculea, de werkgroep van Natuurpunt voor wilde bijen en wespen. 
Verspreid over Vlaanderen zal je kunnen deelnemen aan gegidste hommelzoektochten bij een Natuurpuntafdeling of partner in jouw omgeving, je vindt een overzicht terug op de activiteitenpagina.


In uw tuin en omgeving kunt u veel doen om onze hommels net dat beetje extra te bieden.
Zij geven de voorkeur aan een meer natuurlijke tuin, met hier en daar een beschut hoekje of holletje waar zij een kolonie kunnen beginnen en verder ontwikkelen.
Dat bloemen ook erg belangrijk zijn wist je vast al, maar wist je ook dat bepaalde bloemen echte hommelmagneten zijn?
Deze worden beschreven op Hommels helpen in de tuin.

Foto's: Frank Vermeiren - lid van GroenRand




woensdag 28 mei 2025

21.000 mensen hebben een half miljoen waarnemingen gedaan tijdens de Week van Biodiversiteit, waarbij 7.000 unieke soorten zijn gespot

21.000 mensen hebben een half miljoen waarnemingen gedaan tijdens de Week van Biodiversiteit, waarbij 7.000 unieke soorten zijn gespot

                                                         Junikever

Biodiversiteit, oftewel soortenrijkdom, omvat al het leven - dieren, planten, mensen, schimmels en micro-organismen - dat zich gedurende miljarden jaren over de aarde heeft ontwikkeld en verspreid. Al deze soorten werken harmonieus samen in een ecosysteem en dragen bij aan het evenwicht in de natuur.
Fraai schijnboktor
Bij biodiversiteit denken veel mensen vaak aan kleurrijke dieren zoals vlinders en libellen.
Wat vaak over het hoofd wordt gezien, is de basis: de schimmels en bacteriën in de bodem die cruciaal zijn voor alles wat in en op de grond leeft en groeit. 
Het zien van veel wormen en andere bodemdiertjes in onze tuin is een positief teken dat de bodem gezond is.

                                                              Tijgerspin

De biodiversiteit wordt wereldwijd steeds meer bedreigd
Door verstedelijking, industrie, landbouw en klimaatverandering verdwijnen er voortdurend talloze soorten. Dit heeft directe gevolgen, ook voor de mens.
Kopjesbekermos
Denk bijvoorbeeld aan bestuivende insecten: zonder hen hebben we minder fruit en groenten. Of aan gezonde bodems: zonder een divers bodemleven krijgen planten minder voedingsstoffen, wat de voedselkwaliteit verslechtert.
                                                   Gewone wolzwever

Biodiversiteit en natuurverbindingen zijn cruciale thema's in Vlaanderen om de ecologische gezondheid te versterken en te beschermen. Dit omvat het vergroten van de verscheidenheid aan planten en dieren, evenals het verbinden van verschillende natuurgebieden om migratie en uitwisseling te stimuleren, precies datgene waar GroenRand naar streeft.

Distelvlinder

Meer dan 21.000 mensen hebben de voorbije week massaal planten en dieren gespot naar aanleiding van de Week van de Biodiversiteit
Landkaartje
In tuinen, parken en natuurgebieden werden zo meer dan 437.000 waarnemingen geregistreerd. Het aantal unieke waargenomen soorten steeg dit jaar naar meer dan 7.000. Dat heeft ons het Agentschap Natuur en Bos (ANB) vandaag gemeld.
Parallel aan de Belgische campagne vond de jaarlijkse Europese Bioblitz voor Natura 2000-gebieden plaats, een spannende wedstrijd waarin soorten worden geteld in beschermde natuurgebieden door heel Europa. In totaal namen 86 gebieden deel, bijna 80.000 online waarnemingen werden geregistreerd. Ons land schitterde in deze biodiversiteitswedstrijd met maar liefst zeventien Belgische Natura 2000-gebieden in de top 25.

Grootschalige actie
Bloedrode heidelibel
De Week van de Biodiversiteit is een initiatief van veertien Belgische natuurorganisaties binnen het Europese LIFE Belgium 4 Biodiversity-project. Met deze grootschalige actie, die plaatsvond tussen 17 en 25 mei, beogen de initiatiefnemers op een toegankelijke manier te onderzoeken hoe het gesteld is met de biodiversiteit in ons land.
Ijsvogel

Alle deelnemers registreerden samen maar liefst 437.640 waarnemingen.
Het aantal unieke waargenomen soorten groeide naar meer dan 7.000, een stijging van 400 ten opzichte van vorig jaar.
Onder de waarnemingen waren veel soorten die algemeen of vrij algemeen in ons land voorkomen, maar ook zeldzame tot zeer zeldzame soorten werden vastgelegd.
Enkele opvallende voorbeelden van zeldzame waarnemingen zijn de gevlekte witsnuitlibel, het blauw vliegend hert en het grijs weeskind.

Enorme impuls voor databank

Blauwborst
Volgens ANB zijn deze waarnemingen van onschatbare waarde om een helder beeld van onze biodiversiteit te krijgen en op termijn trends te identificeren. Jaarlijks registreert waarnemingen.be ongeveer 10 miljoen meldingen van planten en dieren in België. Tijdens De Week van de Biodiversiteit kreeg de databank een enorme impuls doordat in korte tijd zoveel mogelijk mensen worden aangemoedigd om natuur in hun omgeving te ontdekken.

Foto's: Frank Vermeiren - lid van GroenRand