maandag 20 januari 2025

GroenRand zal in 2025 haar doelstellingen tot vervelens toe herhalen


GroenRand zal in 2025 haar doelstellingen tot vervelens toe herhalen


De Antitankgracht werd net voor de Tweede Wereldoorlog gebouwd, van1937 tot 1939.

Het doel van de gracht was om Antwerpen te beschermen tegen een mogelijke Duitse tankaanval: de zijden van de gracht vormden een helling die te scherp was voor de tanks in die periode.
Tussen het hoogste en het laagste punt van de gracht is er een verschil van13 meter, waardoor er 15 sluizen aangelegd moesten worden. 
Bij de meeste van deze sluizen en op andere plaatsen langs de gracht werden bunkers gebouwd.
Vandaag de dag zijn er nog steeds 48 bunkers langs de gracht aanwezig. 


Tijdens de winter laten vleermuizen hun hartslag, ademhaling en lichaamstemperatuur sterk dalen om energie te besparen, zodat ze winter kunnen overleven met hun vetreserves. Dit vermindert hun reactievermogen aanzienlijk. Bij elke verstoring drijven ze hun lichaamstemperatuur weer op en gebruiken zo een deel van hun vetreserve.
Het is daarom belangrijk dat ze veilige en rustige winterverblijven hebben, buiten het bereik van predatoren.
Een lage temperatuur net boven het vriespunt en een hoge luchtvochtigheid zijn essentieel om ervoor te zorgen dat de vleermuis in rust blijft en dat uitdroging voorkomen wordt .
Bunkers en forten worden zonder meer beschouwd als geschikte winterverblijven en hibernacula voor vleermuizen.


Sinds 1994 werd de Antitankgracht erkend als beschermd landschap.
De Antitankgracht verbindt natuurgebieden en bossen en is daarom van groot belang voor de migratie van planten en dieren. 
Het wordt beschouwd als de ruggengraat van de Voorkempen. 
Onze vereniging streeft ernaar iedereen te verenigen die zich lokaal of bovenlokaal wil inzetten voor onze natuur in de Voorkempen, ongeacht hun afkomst of politieke overtuiging.
Wat GroenRand nastreeft kan eigenlijk eenvoudig worden samengevat in drie hoofdstreefdoelen:

Ontsnipperen en waterkwaliteit


In 2022 werd het soortenbeschermingsprogramma voor de Europese otter goedgekeurd.
Via het goedgekeurde Interreg Vlaanderen-Nederland project gaat Agentschap Natuur en Bos als trekker en in samenwerking met Regionaal Landschap de Voorkempen, aan de slag rond de Antitankgracht om knelpunten aan te pakken. 
De Antitankgracht vormt een belangrijke Noord- Zuid én Oost-West verbinding binnen de Scheldevallei met zowel in het Westen (Opstalvallei, Ertbrand, Kalmthoutse Heide/Stapper/De Nol) als in het middengebied (Groot en Klein Schietveld, Inslag, maar ook het vliegveld van Malle plus omliggende privédomeinen, Schijnvallei, enz.) tot in het Oosten (Valleien van de Kleine en Grote Nete) potentiële leefgebieden voor otter.
Ontsnippering, met name gericht op het verminderen van verkeersslachtoffers en het verbeteren van de waterkwaliteit door het verminderen van vervuilende stoffen, vormt dé grootste uitdaging voor de Antitankgracht.

Het aanpakken van deze problemen zal niet alleen ten goede komen aan de otter, maar ook passen binnen het streven naar verbeterde leefgebieden voor vele andere diersoorten. 
Het huidige achtergrondrapport (p. 68) plant reeds een significante start voor daadwerkelijke realisaties in het gebied rond de Antitankgracht.
De aanwezigheid van otters langs de Antitankgracht wordt sinds 2017 nauwlettend gevolgd door vrijwilligers van Natuurpunt Antwerpen Noord & Kempen (kerngroep Natuurpunt Brasschaat).


De Provincie, het Regionaal Landschap en Natuurpunt werken samen met GroenRand en GruunRant om deze as te ontsnipperen en de verbindingen met de verschillende natuurgebieden te ontwikkelen als leefgebied voor de otter.
In het kader van het VAPEO zouden ontsnipperingsacties uitgevoerd moeten worden die mogelijk ook potentiële knelpunten voor de otter oplossen.
Een koppeling van het VAPEO met het SBP voor de otter is daarom opportuun.
Het zou goed zijn als er voor elk actiepunt een technische projectstudie wordt uitgevoerd die de kosten beoordeelt. 


Voor de acties ‘mitigatie prioritaire verkeersknelpunten’ en ‘aanleg bijkomende fauna-uitstapplaatsen’ werd de raming van de kostprijs berekend per type geplande/mogelijke maatregel (looprichel, ecokoker, ecoraster, verkeersremmers, overige).
Deze raming werden gemaakt op basis van een ruwe en gemiddelde inschatting.
De uiteindelijke kost moet op projectniveau nog bepaald worden.
Dat wordt momenteel onder leiding van het Regionaal Landschap de Voorkempen uitgevoerd via de Nieuwe Rand (klimaatgordel).


Tijdens droge zomers kunnen sommige delen van de Antitankgracht uitdrogen.
Het is belangrijk om te zorgen dat er altijd genoeg waterrijke segmenten beschikbaar zijn als toevluchtsoord voor de vispopulatie in droge perioden.
Hoewel de visstand geleidelijk verbetert, blijft de visdichtheid op veel plaatsen te laag om een otterfamilie van voldoende voedsel te voorzien.
Verdere inspanningen om verontreinigende stoffen te verminderen zijn essentieel om de benodigde kwaliteit voor de toekomst te waarborgen, zodat otters zich met succes kunnen voortplanten.
Een evaluatie van het landschapsbeheerplan is essentieel om vast te stellen welke acties nog nodig zijn voor de verbetering van de waterkwaliteit.
Het wordt door GroenRand aangeraden om de kosten in detail weer te geven. 
Daarom is het belangrijk om de huidige stand van zaken met betrekking tot stuwen, damplanken, waterpeil en -kwaliteit, duikers, bypasses, het wegwerken van lozingspunten, het openen van gedempte gedeelten, exotenbestrijding verlenging van fietspad, slibruimingen en hakhoutbeheer in beeld te brengen, zodat er een inschatting kan worden gemaakt van de financiële kosten die verbonden zijn aan het realiseren van de nog niet uitgevoerde zaken.


Er kunnen extra acties ondernomen worden in de omgeving van het Schildestrand, zoals het openleggen van de Antitankgracht bij het kruispunt van Moerhoflaan en Noorderlaan in Schilde.
In de klimaatgordel zijn verschillende beekvalleien aangewezen, waaronder het Klein Schijn, de Zwanebeek, de Schijnvallei, de Laarse Beek en Kaartse Beek.

In de klimaatgordel zijn er inspanningen bezig om de beekdalen, die de Antitankgracht kruisen, te herstellen.
Er bestaat een probleem met overmatige verharding en onvoldoende capaciteit om zware regenval op te vangen. Het doel van de klimaatgordel is dan ook om meer regenwater in de bodem te laten infiltreren door het aantal verharde oppervlakken te verminderen. Men wil ook de open ruimtes rond de beken uitbreiden om meer water te kunnen bufferen.

Twee eeuwen militair gebruik hebben  de Schietvelden gevormd tot een prachtig natuurgebied. 


Het Klein Schietveld wordt 'klein' genoemd vanwege de nabijheid van zijn grotere broer, het Groot Schietveld. 
Naar Vlaamse normen is het echter allesbehalve klein.
Een aaneengesloten stuk natuur van bijna 900 hectare is in Vlaanderen eerder uitzondering dan regel.
Het Klein Schietveld vormt samen met het gebied Grote Heide (tussen Essensteenweg en Bredabaan), het Groot Schietveld (1571 ha) en het Grenspark Kalmthoutse Heide (6000 ha) een van de grootste en indrukwekkendste aaneengesloten heide- en vennengebieden van Vlaanderen.
Deze gebieden maken deel uit van het Europese Natura 2000-netwerk vanwege hun unieke soorten.
Ze zijn dan ook erg kwetsbaar.


De militaire aanwezigheid en activiteiten hebben ervoor gezorgd dat het heidelandschap op het Klein Schietveld en Groot Schietveld bewaard bleef.
Natte heide en vennen, droge heide, landduinen en schrale graslanden zijn de belangrijkste componenten.
Het heidelandschap met vennen is een prachtig broedgebied voor de blauwborst en het uitverkoren leefgebied voor diverse soorten libellen en zeldzame amfibieën zoals de heikikker, kamsalamander en rugstreeppad.
In augustus bloeit de klokjesgentiaan in de natste zones.


Er zijn verschillende projecten klaar voor uitvoering, maar er is steeds een gebrek aan budget om ze te verwezenlijken, hoewel studies de hoogdringendheid ervan bewijzen! 
Het ontwerp-onderzoek van Studiebureau Hesselteer geeft bijvoorbeeld prioriteit aan verbinding tussen de Schietvelden vanwege de urgentie. 
Het doel was om de ecologische potenties en ruimtelijke mogelijkheden van een verbinding tussen de schietvelden te onderzoeken, in samenspraak met verschillende actoren (lokale besturen, defensie, landbouw,...).
De Schietvelden, die dicht bij elkaar liggen, zijn momenteel gescheiden door kruisende verkeersinfrastructuur (Essensteenweg, Bredabaan en lokale wegen), woongebieden, recreatiegebieden en industriegebieden.
Beide Schietvelden maken deel uit van het Natura 2000-netwerk en bevatten zeer zeldzame habitats die essentieel zijn voor de instandhoudingsdoelstellingen van verschillende soorten.
Daarom is de potentiële meerwaarde van een verbinding tussen de twee gebieden aanzienlijk.
Met een geleidelijke implementatie door middel van een stappenplan creëren we een hefboomeffect om projecten op middellange termijn te realiseren.

Versterken van het Grenspark Kalmthoutse Heide


De plannen voor het Nationaal park Kalmthoutse Heide hebben scherpe kritiek gekregen van landbouwers die bang waren landbouwgrond te verliezen, hoewel het masterplan duidelijk aangeeft dat dit niet zal gebeuren.
Verschillende ongefundeerde argumenten werden naar voren gebracht om het project te dwarsbomen.
Dossiers zoals het stikstofdossier, het mestactieplan en de natuurherstelwet zijn onterecht in verband gebracht, ondanks dat ze geen directe connectie hebben met het Nationaal park.
Maar we voelen mee en hebben sympathie voor onze landbouwers die vanzelfsprekend bezorgd zijn over de toekomst van hun landbouwbedrijf en hun broodwinning.
Hoewel de argumenten misschien niet correct zijn, vertegenwoordigen ze toch een emotionele waarde en een legitieme zorg over de toekomst van de landbouw.
Het is van essentieel belang dat we daar allereerst met het grootste respect aandacht aan besteden door naar elkaar te luisteren!


In de Zondag (12-01-2025) herhaalt minister Jo Brouns het volgende: 'het is pas de laatste jaren dat deze eeuwenoude bondgenoten vijanden leken (landbouw - natuur).. Ik wil ze opnieuw verzoenen. Daarom wou ik graag beide bevoegdheden in één hand. Zo kunnen we onnodige spanningen, zoals vorige legislatuur, vermijden". 


We hebben daarom via verschillende e-mails aan de minister gevraag om een budget te voorzien om deze dialoog op gang te brengen, maar kregen tot nu toe geen antwoord.
Voor GroenRand is het niet noodzakelijk om momenteel een Nationaal park op te richten als er voldoende financiering beschikbaar is om het Masterplan en Operationeel Plan adequaat te ondersteunen.
Indien de term 'Nationaal park' vrees wekt bij landbouwers en grondeigenaren, kan de benaming 'Grenspark Kalmthoutse Heide' voor ons behouden blijven, mits het budget toereiken is.
GroenRand beschouwt het als essentieel om een stabiel budget te waarborgen voor het herstel en het versterken van het grootste ven- en heidegebied in Vlaanderen.

Prioritair bepleiten we twee streefdoelen:

-        - een logische indexering van het huidige Grenspark-budget

-       - een budget dat toegekend wordt aan het Grenspark om de samenwerking tussen landbouwers, grondeigenaars en natuurverenigingen te bevorderen.

Foto's: Rodrik Steverlynck 
op
Labels:
Locatie: 2970 Schilde, Belgium

Geen opmerkingen:

Een reactie posten

Abonneren op: Reacties posten (Atom)