GroenRand vraag aan gemeentebesturen een alomvattend, positief en motiverend plan voor Nationaal park

GroenRand vraag aan gemeentebesturen een alomvattend, positief en motiverend plan voor Nationaal park

De EU heeft zich lange tijd ingezet voor natuurbehoud via de vogel- en habitatrichtlijnen.
Desondanks verslechtert de natuur in Europa snel door vervuiling, klimaatverandering, habitatverlies en invasieve soorten.
De EU en haar lidstaten zijn bezig met het ontwikkelen van een nieuwe wetgeving om de natuur en ecosystemen te herstellen, in lijn met de doelstellingen van de EU-biodiversiteitsstrategie voor 2030.
De natuurherstelwet introduceert voor het eerst verplichte doelstellingen voor het herstellen van ecosystemen, habitats en soorten.
Het is essentieel dat 'de natuur' vertegenwoordigd wordt in politieke en publieke debatten en een permanente plaats krijgt aan de onderhandelingstafel.
De natuur is niet het probleem, maar een essentieel deel van de oplossing. 

De natuur is onze belangrijkste bondgenoot in de strijd tegen klimaatverandering.

Extreme weersomstandigheden zoals hevige regenval, droogtes en ernstige overstromingen worden steeds normaler.
Bescherming tegen dergelijke gebeurtenissen is enkel haalbaar als we natuurlijke gebieden voldoende ruimte bieden.

Vlaanderen heeft een samenhangend natuurnetwerk nodig omdat het verlies en de fragmentatie van (half)natuurlijke ecosystemen de voornaamste oorzaken zijn van biodiversiteitsverlies en de achteruitgang van ecosysteemdiensten.

Als meest gefragmenteerde regio in Europa, bestaan de overgebleven natuurlijke gebieden in Vlaanderen uit kleine, geïsoleerde stukken.
Dit leidt tot een verlies van natuurlijke processen, een afname van genetische diversiteit en een verschuiving in soortensamenstelling.
De creatie van een natuurnetwerk vereist in Vlaanderen een samenwerking met diverse partners om gezamenlijke doelstellingen te bepalen en te realiseren, waarbij naar ieders bezorgdheden wordt geluisterd en gezamenlijk naar oplossingen wordt gezocht.

Al meer dan 30 jaar staat de realisatie van een natuurnetwerk op de beleidsagenda in Vlaanderen.

Ondanks de inspanningen is het resultaat onvoldoende voor een coherent natuurnetwerk.
Europa doet daarom een dringende oproep tot natuurherstel.
Het negeren van dit verzoek leidt enkel tot meer problemen in de toekomst.
Indien dit dossier blijft aanslepen, zullen er onder Europese druk oplossingen moeten worden gevonden voor de zich opstapelende problemen.
Vanuit eerdere dossiers weten we wat de mogelijke gevolgen hiervan kunnen zijn.

GroenRand zet zich sinds 2016 in voor de wettelijke verankering van het landschapsbeleid, waarbij de oprichting van Vlaamse Parken (we noemden het toen landschapsparken) een van de hoofddoelen is.
Het Vlaams Regeerakkoord 2019-2024 voorzag in de oprichting van een volwaardig en transversaal beleid in deze context.

In Vlaanderen kan zulk netwerk alleen samenhangend worden gemaakt door samenwerking met andere sectoren.
Natuurbehoud is een gezamenlijke verantwoordelijkheid.
Het is cruciaal dat gebiedscoalities worden gevormd, bestaande uit relevante regionale en lokale stakeholders die het gebied vertegenwoordigen, zoals lokale overheden, maatschappelijke organisaties en particuliere eigenaren.
Er moet gewerkt worden aan een governancestructuur om de werking van deze samenwerkingsverbanden te ondersteunen.
Voor het bepalen van de doelstellingen wordt een dialoog aangegaan met de bewoners en gebruikers van het gebied.

Door samen te werken met respect voor ieders werkwijze is er meer mogelijk voor zowel de natuur, landeigenaren als voor de landbouw.
Het wederzijds begrip tussen landbouwers en natuurbeheerders neemt gelukkig toe, wat resulteert in een grotere samenwerking.

Activiteiten zoals maaien, hooien, beweiden, snoeien van hoogstambomen, en het onderhouden van hagen en houtkanten zijn niet vreemd voor landbouwers, die vaak over de benodigde machines beschikken.
Als tegenprestatie kan de lokale landbouwer bijvoorbeeld het land van natuurorganisaties gebruiken voor het grazen van koeien en schapen, en kan een vergoeding voor het beheer van natuurterreinen een nuttige aanvulling zijn op hun inkomen.

Landeigenaren zetten zich in voor het behoud, onderhoud en gebruik van particuliere eigendommen.
Er wordt actief gewerkt aan het verbeteren van de beheerkwaliteit en het verhogen van de biodiversiteit in bos-, weide- en natuurgebieden.
Samenwerking via Vlaamse parken verbetert het begrip van elkaars doelstellingen en zorgt voor een breder draagvlak voor natuurbehoud.

GroenRand heeft steeds het belang van actieve betrokkenheid van landbouwers en landeigenaren benadrukt.
Helaas blijven er nog steeds veel obstakels en onduidelijkheden bestaan, waar we aan moeten werken.

Hoewel Vlaanderen slechts vier Nationale parken heeft, heeft Nederland er eenentwintig. 
Het meest recente park, Nationaal park Nieuw Land in Flevoland, opgericht in 2018 ten noordoosten van Amsterdam, is voornamelijk een waterrijk gebied en beslaat bijna 29.000 hectare.
Beide landen kennen een vergelijkbare bevolkingsdichtheid en zijn aanzienlijk versnipperd door verkeersinfrastructuur.

Naarmate Vlaanderen begint met het opzetten van natuurnetwerken door middel van haar parken, lijkt een tweede initiatief onvermijdelijk, waardoor we geleidelijk het niveau van onze Nederlandse buren kunnen benaderen.
Wanneer de weerstand te groot wordt, het draagvlak te klein is, of er te veel verborgen agenda's spelen, kan het soms verstandiger zijn om het proces tijdelijk stil te leggen.
Dat was tenminste de visie van enkele gemeentebesturen.
Er zal echter inspanning geleverd moeten worden om verkennende gesprekken aan te gaan, zodat men naar elkaars visies en doelstellingen kan luisteren.
We vragen aan de gemeentebesturen om hier werk van te maken.

Hoewel we niet vertegenwoordigd zijn in de Bijzondere Commissie van het Grenspark Kalmthoutse Heide, hebben we actief bijgedragen aan verschillende werkgroepen.
GroenRand is erop gericht om vanuit een ondersteunende rol de ontwikkeling van natuurlijke netwerken te bevorderen en beschouwt de Vlaamse parken als een positief beleidselement dat moet worden voortgezet.

We hopen dat de betrokken gemeentebesturen het initiatief zullen nemen om communicatiemomenten te organiseren, zodat deze bijeenkomsten kunnen leiden tot een beter wederzijds begrip zodat gevoeligheden tijdig worden opgemerkt.
Win-win-onderhandeling is een communicatiestijl waarbij rekening wordt gehouden met de belangen van alle betrokken partijen, zodat meningsverschillen op een positieve manier worden opgelost en het maximale voordeel wordt behaald.

Het is meer een dialoog dan een strijd.
Tijdens deze dialoog wisselen partijen hun belangen uit en zoeken ze naar manieren om elkaar te ondersteunen bij het bereiken van duurzame afspraken en doelstellingen.
Goede wil is essentieel en dient vanuit alle richtingen te komen.
Vooroordelen zijn hier niet op hun plaats.

               Vanaf 2016 tracht GroenRand samenhangende natuurnetwerken te stimuleren

GroenRand vraagt via een open brief duidelijkheid rond het Nationaal park Kalmthoutse Heide

GroenRand vraagt via een open brief duidelijkheid rond het Nationaal park Kalmthoutse Heide

GroenRand blijft vasthouden aan Nationaal park en stuurt open brief naar gemeenten in noordrand

GroenRand schrijft via een open brief Burgemeesters en Schepencolleges aan en vraagt naar stand van zaken rond het Nationaal park Kalmthoutse Heide.

Open brief

Geachte heer Burgemeester,
Geachte leden van het Schepencollege,

Helaas is de natuur in Vlaanderen sterk gefragmenteerd.
Klimaatverandering verhoogt de druk op deze al kwetsbare ecosystemen.
Het oprichten van Nationale parken biedt ons de kans om actief bij te dragen aan de ondersteuning van de Vlaamse natuur.
Deze parken zijn grote, geografisch afgebakende gebieden met een uitzonderlijke natuurlijke waarde en internationale uitstraling.
Met deze officiële erkenning krijgen ze middelen om natuurgebieden te versterken en met elkaar te verbinden, wat geweldig nieuws is voor zowel flora als fauna, die daardoor meer ruimte krijgen om te gedijen.
Nationale parken zijn ook van onschatbare waarde voor mensen. 
De natuur levert diensten zoals waterberging, koolstofopslag, schone lucht en water, verkoeling en biodiversiteit.
Ze beschermt ons tegen de effecten van klimaatverandering, zoals overstromingen en hitte, en dragen bij aan onze gezondheid.
Met de oprichting van Nationale parken toont Vlaanderen ambitie voor het behoud en herstel van onze mooie natuur.

 

In de Voorkempen is nog veel natuurlijke schoonheid te vinden, iets om trots op te zijn. 
Zo is het Grenspark Kalmthoutse Heide een uniek natuurgebied dat ongeveer 6000 hectare beslaat.
Het landschap, gekenmerkt door heide, vennen, bossen en landduinen, biedt een gevoel van oneindigheid en vrijheid.
Dit prachtige gebied heeft een onschatbare ecologische en cultuurhistorische waarde.
Op de militaire domeinen van Klein en Groot Schietveld bevinden zich enkele van de best bewaarde stukken natte heide in Vlaanderen, die cruciaal zijn voor het overleven van typische heidesoorten zoals het heideblauwtje en de adder.
Deze Schietvelden omvatten grote oppervlakten vochtige en droge heide.
De aanwezige vennen vormen belangrijke habitats voor amfibieën en libellen.
Te midden van de vochtige heide vinden we veenhabitats en lokaal komen er heischrale graslanden voor.
Zeldzame diersoorten zoals de adder, het gentiaanblauwtje, de nachtzwaluw en de boomleeuwerik zijn te vinden in de heide en de overgangszones naar het bos.
Met de realisatie van een Nationaal park wil GroenRand deze versnipperde groengebieden samenbrengen.
Momenteel vormen het Klein Schietveld (900 hectare), samen met het Groot Schietveld (1297 hectare) en de Kalmthoutse Heide, een van de grootste aaneengesloten heide- en vennengebieden van Vlaanderen.
In verschillende adviezen en structuurplannen kunnen we lezen dat deze uitgestrekte bos- en heidegebieden als één groot, aaneengesloten geheel behouden moeten blijven. 
Het beschermen en versterken van dit uitgestrekt gebied is van cruciaal belang, aangezien vele planten- en diersoorten in Nederland en België hier hun laatste toevlucht vinden en nog altijd kwetsbaar zijn.
Daarom zijn investeringen in deze robuuste, veerkrachtige, samenhangende en multifunctionele natuurlijke landschappen essentieel.

Het beoogde gebied is rijk aan beekjes en door mensen gemaakte waterwegen, zoals de Antitankgracht en de turfvaarten, die van cruciaal belang zijn voor de natuur en in het bijzonder voor de otter.
Uitgestrekte domeinen zoals de Bergeykse Bossen, De Inslag, De Uitlegger, het Mastenbos en het Ertbrandbos, samen met de aangrenzende kleinere domeinen, vormen een landschappelijke eenheid bekend als de hogere zandrug van de Kempense cuesta.
Deze zandrug loopt door tot aan de Nederlandse zijde op de Brabantse Wal, met gebieden zoals de Woensdrechtse Heide, Kraaienberg en Lievensberg. 
Dit samenhangend geheel draagt bij aan een duurzaam herstel van ecosystemen.
De Antitankgracht dient hierbij als een essentiële blauwgroene ader die bijna al deze gebieden aan de Vlaamse kant verbindt.

Nationale parken vormen grote, geografisch afgebakende gebieden die gericht zijn op het duurzaam beheren en ontwikkelen van landschapsecologische processen, en de daarmee verbonden ecosystemen, habitats en soorten.
Dit is gunstig voor de flora en fauna die er leven, omdat ze daardoor meer leefruimte krijgen.
De waarde van natuur neemt toe naarmate de verbindingen tussen gebieden verbeteren.
Ontsnippering speelt een cruciale rol in de ambitie om een Nationaal park te realiseren.
Het oplossen van knelpunten is cruciaal voor de bescherming van soorten in Natura 2000-gebieden.
Door een officiële erkenning krijgen deze parken fondsen om natuurgebieden te ontsnipperen en met elkaar te verbinden.

In 2023 erkende de Vlaamse regering vier Nationale parken en vier Landschapsparken.
Het Grenspark Kalmthoutse Heide werd niet opgenomen omdat het zich terugtrok uit de kandidatuur.
Onder de partners van Grenspark bestond een sterke unanimiteit over de inhoud van het Masterplan en het Operationeel Plan, die cruciaal zijn voor toekomstige samenwerkingen.
Desondanks ontstonden er barsten in de overeenkomst en trokken verschillende partijen zich terug, waaronder meerdere gemeenten.
De gemeentebesturen gaven aan dat het onmogelijk was om op korte termijn consensus te bereiken onder alle besturen, privé-eigenaren en landbouwers.
Daarom hebben ze besloten de huidige samenwerking met naburige gemeenten, landbouwers, privé-eigenaren en natuurbeheerders te versterken.
Uiteindelijk zou die samenwerking moeten leiden tot een structuur die vanuit 'kansen voor het gebied' denkt en handelt.

Spijtig genoeg lopen we momenteel miljoenen euro's aan subsidies mis, die essentieel zijn voor het versterken, ontsnipperen en herstellen van deze prachtige natuur.
Wellicht zal er tijdens het Regeerakkoord 2024-2029 een nieuwe tweede oproep gelanceerd worden.
Dat werd althans gesuggereerd door het kabinet Omgeving.
Maar dan moeten we nu reeds starten met verkennende opbouwende gesprekken.
In het publieke debat was in het verleden de focus te sterk gericht op het bewijzen van elkaars gelijk.
GroenRand ziet de transitie naar een Nationaal park voornamelijk als een ontdekkingstocht naar gedeelde belangen, een pad dat leidt tot voordelen voor alle betrokkenen.
Dit vereist vertrouwen in de afspraken die vastgelegd zijn in het Masterplan en het Operationeel Plan.
Gemeenten zouden initiatieven moeten ontplooien om de open dialoog te bevorderen, wat essentieel is voor het opnieuw ontmoeten van elkaar en het gezamenlijk verder ontwikkelen van dit prachtige parkproject.
De huidige constructieve acties van de gemeentebesturen zijn voor ons onduidelijk, daarom streeft GroenRand met deze open brief naar meer transparantie.

GroenRand doet een oproep aan Burgemeesters en Schepencolleges - Noordernieuws.be GroenRand doet een oproep aan Burgemeesters en Schepencolleges via een open brief en informeert naar www.noordernieuws.be

GroenRand vraagt een nieuwe oproep voor Vlaamse parken in regeerperiode 2024-2029

GroenRand vraagt een nieuwe oproep voor Vlaamse parken in regeerperiode 2024-2029 

Helaas is de natuur in Vlaanderen sterk gefragmenteerd.
Klimaatverandering verhoogt de druk op deze al kwetsbare ecosystemen.
Het oprichten van Nationale parken biedt ons de kans om actief bij te dragen aan de ondersteuning van de Vlaamse natuur.

Deze parken zijn grote, geografisch afgebakende gebieden met een uitzonderlijke natuurlijke waarde en internationale uitstraling.
Met deze officiële erkenning krijgen ze middelen om natuurgebieden te versterken en met elkaar te verbinden, wat geweldig nieuws is voor zowel flora als fauna, die daardoor meer ruimte krijgen om te gedijen.
Nationale parken zijn ook van onschatbare waarde voor mensen. 

De natuur levert diensten zoals waterberging, koolstofopslag, schone lucht en water, verkoeling en biodiversiteit.
Ze beschermt ons tegen de effecten van klimaatverandering, zoals overstromingen en hitte, en dragen bij aan onze gezondheid.
Met de oprichting van nieuwe Nationale parken toont Vlaanderen ambitie voor het behoud en herstel van onze mooie natuur.

Investeren in robuuste landschappen

In de Voorkempen is nog veel natuurlijke schoonheid te vinden, iets om trots op te zijn. 

Zo is het Grenspark Kalmthoutse Heide een uniek natuurgebied dat ongeveer 6000 hectare beslaat.
Het landschap, gekenmerkt door heide, vennen, bossen en landduinen, biedt een gevoel van oneindigheid en vrijheid.

Dit prachtige gebied heeft een onschatbare ecologische en cultuurhistorische waarde.
Het beschermen en versterken van dit uitgestrekt gebied is van cruciaal belang, aangezien vele planten- en diersoorten in Nederland en België hier hun laatste toevlucht vinden en nog altijd kwetsbaar zijn.
Daarom zijn investeringen in robuuste, veerkrachtige, samenhangende en multifunctionele natuurlijke landschappen essentieel.

Rijk aan beken en uitgestrekte bossen

Het beoogde gebied is rijk aan beekjes en door mensen gemaakte waterwegen, zoals de Antitankgracht en de turfvaarten, die van cruciaal belang zijn voor de natuur en in het bijzonder voor de otter.

 

GroenRand kan nu echt dromen van een klein otterparadijs langs de Antitankgracht: “Otter helpt natuur heropleven” Nu Vlaams minister van Omgeving Zuhal Demir (N-VA) het soortenbeschermingsprogramma heeft goedgekeurd, kan ook de omgeving van de Antitankgracht ottervriendelijk worden gemaakt. Althans dat is de hoop van natuurvereniging GroenRand. Die beschouwt de otter als hoopvol symbool voor natuurheropleving. www.nieuwsblad.be

Uitgestrekte domeinen zoals de Bergeykse Bossen, De Inslag, De Uitlegger, het Mastenbos en het Ertbrandbos, samen met de aangrenzende kleinere domeinen, vormen een landschappelijke eenheid bekend als de hogere zandrug van de Kempense cuesta.

Deze zandrug loopt door tot aan de Nederlandse zijde op de Brabantse Wal, met gebieden zoals de Woensdrechtse Heide, Kraaienberg en Lievensberg. 

Het herstel van een samenhangend geheel draagt bij aan het duurzaam herstel van ecosystemen.
De Antitankgracht dient als een essentiële blauwgroene ader die bijna al deze gebieden aan de Vlaamse kant verbindt.

Ruimte geven en ontsnipperen

Nationale parken zijn uitgestrekte, geografisch afgebakende gebieden die internationaal erkend zijn vanwege hun uitzonderlijke natuurwaarde.
Het beheer richt zich op de duurzame bescherming en ontwikkeling van landschapsecologische processen, en de daarmee samenhangende ecosystemen, habitats en soorten.

Dit is gunstig voor de flora en fauna die er leven, omdat ze daardoor meer leefruimte krijgen.

De waarde van natuur neemt toe naarmate de verbindingen tussen gebieden verbeteren.

Ontsnippering speelt een cruciale rol in de ambitie om een Nationaal park te realiseren.

Het oplossen van knelpunten is cruciaal voor de bescherming van soorten in Natura 2000-gebieden.

Een adequate financiering van het Vlaams Actieprogramma Ecologische Ontsnippering (VAPEO) is essentieel om barrières effectief aan te pakken.

Door een officiële erkenning krijgen deze parken fondsen om natuurgebieden te ontsnipperen en met elkaar te verbinden.

Recordaantal meldingen van dode of gewonde dieren op de weg groenrand.blogspot.com

Consensus maar toch barsten

In 2023 erkende de Vlaamse regering vier Nationale Parken en vier Landschapsparken. Het Grenspark Kalmthoutse Heide werd niet opgenomen omdat het zich terugtrok uit de kandidatuur.

Onder de partners van Grenspark bestond een sterke unanimiteit over de inhoud van het Masterplan en het Operationeel Plan, die cruciaal zijn voor toekomstige samenwerkingen.
Desondanks ontstonden er barsten in de overeenkomst en trokken verschillende partijen zich terug, waaronder meerdere gemeenten.
De gemeentebesturen gaven aan dat het onmogelijk was om op korte termijn consensus te bereiken onder alle besturen, privé-eigenaren en landbouwers.
Daarom hebben ze besloten de huidige samenwerking met naburige gemeenten, landbouwers, privé-eigenaren en natuurbeheerders te versterken.
De initiatieven van de gemeentebesturen blijven voor ons echter onduidelijk.
Vandaar ons verzoek om meer klaarheid via een open brief.

Nieuwe tweede oproep - GroenRand roept op tot samenwerking

Ondertussen lopen we miljoenen euro's aan subsidies mis, die van vitaal belang zijn voor het versterken en herstellen van onze natuur.
Mogelijk is het nu het juiste moment om in het Regeerakkoord 2024-2029 een nieuwe tweede oproep te lanceren.

• Geen Nationaal Park, geen extra centen? Vlaams minister van Omgeving Zuhal Demir (N-VA) behoudt steun aan Grenspark Kalmthoutse Heide De Vlaamse regering erkende onlangs vier Nationale Parken en vier Landschapsparken. Het Grenspark Kalmthoutse Heide zat daar niet bij, want trok de kandidatuur in. Grote hoop was dat minister Demir toch extra centen veil had voor het Heideproject. Het blijft bij de 139.000 euro die het nu al krijgt. www.nieuwsblad.be

  
  

In het publieke debat was de focus soms te sterk gericht op het bewijzen van elkaars gelijk.

GroenRand ziet de transitie naar een Nationaal park voornamelijk als een ontdekkingstocht naar gedeelde belangen, een pad dat leidt tot voordelen voor alle betrokkenen.
Dit vereist vertrouwen in de afspraken die vastgelegd zijn in het Masterplan en het Operationeel Plan.
Een open dialoog is essentieel om elkaar opnieuw te vinden en samen verder te werken aan dit prachtige parkinitiatief.

Recordaantal meldingen van dode of gewonde dieren op de weg

Recordaantal meldingen van dode of gewonde dieren op de weg

© Els De Backer

In de eerste helft van dit jaar is een recordaantal meldingen gemaakt van dode of gewonde dieren op de weg.
Via het project 'Dieren onder wielen' zijn tot begin deze maand al 10.659 meldingen binnengekomen, een stijging ten opzichte van de 9.000 in dezelfde periode vorig jaar en 7.425 in 2022.
Reptielen worden het vaakst gemeld.
In de eerste zes maanden van dit jaar waren er 6.888 slachtoffers onder reptielen en amfibieën, 2.877 onder zoogdieren en 894 onder vogels.

                                                                            © Els De Backer

De directe omgeving waarin we leven is uiterst versnipperd

Vlaanderen kent binnen Europa een van de hoogste bevolkingsdichtheden, een hoge mate van bedrijvigheid en het op één na dichtste wegennetwerk.  Deze versnippering leidt tot fragmentatie van habitats voor verschillende diersoorten. Het is een nalatenschap uit het verleden die we kunnen omkeren met doelgerichte acties. Daarom is er een dringende behoefte aan de realisatie van natuurverbindingen tussen habitats. Stel je voor dat je als wild dier door Vlaanderen moet bewegen, dat het dichtste wegennet van heel Europa heeft.  
Voorbijrazende auto's en vrachtwagens veroorzaken vaak nervositeit bij dieren.
Deze stress leidt tot snelle en impulsieve beslissingen, die fatale gevolgen kunnen hebben.

                                                                                                            © Els De Backer

Maatregelen treffen om het aantal slachtoffers bij dieren te verminderen

Er zijn nochtans verschillende effectieve maatregelen die de fragmentatie van hun leefgebied kunnen verminderen en het aantal slachtoffers aanzienlijk kunnen verlagen.
Sommige van deze maatregelen zijn complex en duur, en vereisen veel tijd.
Er zijn echter ook andere maatregelen die minder kosten en gemakkelijk te implementeren zijn.
Complexe maatregelen om uitgestrekte gebieden te verbinden omvatten onder andere de aanleg van ecoducten, ecotunnels en ecoduikers.
Bestaande bruggen of tunnels kunnen soms worden aangepast voor dit doel, terwijl in andere gevallen volledig nieuwe constructies worden opgericht.
De realisatie hiervan verloopt in Vlaanderen echter vrij traag.

                                                                                                                 © Els De Backer

Vlaams Actieprogramma Ecologische Ontsnippering moet meer middelen krijgen

De uitvoering van VAPEO (Vlaams Actieprogramma Ecologische Ontsnippering) heeft tussen 2023 en 2024 aanzienlijke vooruitgang geboekt.
Er is echter nog steeds veel werk aan de winkel om de ecologische ontsnippering in Vlaanderen te voltooien.
Daarom pleit GroenRand voor de toekenning van extra financiële middelen in het Regeerakkoord voor de periode 2024-2029.
Een gestructureerde, programmatische aanpak, vergelijkbaar met die in sommige buurlanden, dient in Vlaanderen verder en intensiever ontwikkeld te worden.
Om de vergelijking met buurlanden te doorstaan, is het essentieel om de inspanningen voor ontsnippering te verhogen.

                                                                                                          © Els De Backer

De Vlaamse regering spant zich in voor een meer natuurgerichte bosbouw en streeft naar het herstel van de waterhuishouding

Het is eveneens essentieel om meer natuurlijke corridors te creëren die specifiek voor wilde dieren zijn ontworpen.

Dieren en planten zijn vaak geïsoleerd in de laatste stukjes geschikte natuur en hebben verbindingen nodig om zich te verplaatsen op zoek naar onderdak, voedsel en soortgenoten. De Vlaamse regering streeft naar een meer natuurgerichte bosbouw en zet zich in voor het behoud of herstel van de waterhuishouding door verbetering van de waterkwaliteit en -kwantiteit, alsook de structuur van waterlopen en oevers.
Waterwegen zijn essentieel als verbindingszones tussen natuurgebieden. Ze fungeren als migratieroutes voor onder andere zoogdieren, vogels en vissen. Maar dit vereist zuiver water.
Tussen 2010 en 2024 is het aantal vervuilende stoffen dat in de waterlopen terechtkwam, gestaag afgenomen.

Dit heeft geleid tot een zichtbare verbetering van de kwaliteit van de Vlaamse waterlopen, waardoor fauna en flora meer ontwikkelingskansen hebben gekregen. De waterkwaliteit hangt tevens af van de lozingen (netto-emissies) die erin terechtkomen. Er is een duidelijke daling in de totale netto-emissies van zuurstofbindende stoffen en nutriënten (stikstof en fosfor). De huishoudelijke netto-emissies zijn verminderd door de voortdurende uitbreiding en verbetering van de openbare waterzuivering. De verbetering van de waterloopstructuur en aandacht voor natuurlijke overstromingen zullen een positief effect hebben op de bescherming tegen wateroverlast en op de infiltratiegebieden van het grondwater.

Landbouw kan de basis leggen voor specifieke natuurwaarden

Een ander doel is het herstel van het microreliëf en de landschapsstructuur.

Vele planten en dieren zijn afhankelijk van het landschap. Akkervogels, bijvoorbeeld, zijn voor hun overleving afhankelijk van landbouw. Ze zoeken hun voedsel op de velden, maar de schaalvergroting bedreigt hun broedplaatsen in houtwallen en struikgewas.

                                                                                                        © Dorothea Schulz

GroenRand streeft ernaar om landbouw, natuur- en landschapsbehoud te verenigen. Natuurverbindingen, vaak lijn- of strookvormig, bestaan uit een reeks kleine landschapselementen zoals houtkanten, hagen, beken en poelen. Dieren- en plantensoorten zijn niet gebonden aan abstracte grenzen. Ze vereisen corridors en geschikte habitats tussen natuurkerngebieden om te kunnen overleven. GroenRand richt zich op het volledige landschap, met inbegrip van zowel de kernnatuurgebieden als de aangrenzende gebieden. Een netwerk dat kernnatuurgebieden met omliggende gebieden verbindt tot een coherent geheel, zorgt ervoor dat deze natuurkernen geen geïsoleerde 'eilanden' vormen. Deze verbindingen en stapstenen moeten effectief, voordelig en functioneel zijn voor onze soorten. Verschillende soorten stellen uiteenlopende eisen aan hun habitat. Het tekenen van lijnen of pijlen op een kaart is niet voldoende. We moeten door de ogen van het dier kijken en vanuit een wetenschappelijk kader inzetten op wat soorten daadwerkelijk nodig hebben om te leven, zich te verplaatsen, te foerageren en te paren.

                                                                                                                    © Els De Backer

Door klimaatverandering verplaatsen soorten zich op grote schaal van het zuiden naar het noorden omdat het daar letterlijk 'te heet onder de voeten' wordt. Natuurcorridors zijn cruciaal om deze migratie te faciliteren. Zonder deze corridors stuiten de soorten op onoverkomelijke hindernissen. Samenwerking met landbouwers is essentieel om nieuwe, duurzame verdienmodellen te ontwikkelen. Boeren zouden financieel beter gecompenseerd moeten worden voor hun bijdrage aan maatschappelijke diensten, zoals het aanleggen en onderhouden van ecologische verbindingszones.