donderdag 26 juni 2025

Minister Brouns benadrukt dat initiatieven om landbouw en natuur te verenigen vanuit de basis moeten worden ontwikkeld, terwijl GroenRand van mening is dat er ondersteuning nodig is om gebiedsgerichte acties te realiseren

Minister Brouns benadrukt dat initiatieven om landbouw en natuur te verenigen vanuit de basis moeten worden ontwikkeld, terwijl GroenRand van mening is dat er ondersteuning nodig is om gebiedsgerichte acties te realiseren


Jo Brouns, de Vlaamse minister Landbouw, wil landbouw en natuur nauwer met elkaar verbinden.
Hij streeft naar een duurzame landbouw die rekening houdt met de natuur en biodiversiteit, maar uit een vorig GroenRand-artikel bleek dat hij het tempo moet opvoeren om zijn woorden in daden om te zetten.
Dit houdt in dat er meer nadruk gelegd moet op maatregelen die de milieueffecten van de landbouw verminderen, terwijl tegelijkertijd de natuurlijke omgeving versterkt wordt en rekening wordt gehouden met het verdienmodel van de boeren.

De landbouwers van Hal (Minderhout, Hoogstraten) bewezen al meermaals dat innovatie en landbouw hand in hand gaan.
Met het project HALnat zetten ze zich samen in voor een gebiedsgerichte aanpak naar een klimaatrobuuste landbouw.
Het projectgebied, doorsneden door het Merkske en zijn (zij)waterlopen, kampt met uiteenlopende uitdagingen.
In een breed partnerschap wordt gewerkt aan diverse maatregelen die de waterhuishouding, bodem, biodiversiteit en het landschap verbeteren.
Door maatwerkbegeleiding wordt daarnaast gezorgd dat de maatregelen goed inpasbaar zijn in de bestaande bedrijfsvoering.

Een uitgebreide menu aan maatregelen werd opgesteld waar landbouwers op vrijwillige basis mee aan de slag kunnen gaan.
Daarnaast wordt er ingezet op het verkennen van een collectief beheer van deze maatregelen en het landschap.
Samen met de landbouwers en gebiedsexperten wordt ook verder nagedacht over een toekomstvisie voor het gebied.



Er wordt altijd gezocht naar win-win situaties waarin natuur en landbouw elkaar versterken. Het Leader-project is ontstaan vanuit terreinkennis en een gedeelde visie.
Landbouwers kennen het gebied door en door.
Ze weten waar de natte hoeken zijn, welke bodems geschikt zijn voor welke teelten, en hoe biodiversiteit de gewassen kan ondersteunen.


Er worden proefprojecten opgericht die zich richten op een collectief landschapsbeheer, bijvoorbeeld voor het beheer van houtkanten, bufferstroken en bloemenranden.
Om deze initiatieven te versterken, wordt een lerend netwerk opgezet waarin landbouwers hun kennis en ervaringen delen.

Zo kan er regelmatig teruggekoppeld worden over de maatregelen en kent ook het beheer ervan een duurzaam karakter.



Tegelijkertijd start een traject waarin lokale landbouwers actief meedenken over de krachtlijnen en ontwikkeling van een ‘landbouwbeheerplan’.
Samen met de kennis van gebiedsexperts kan zo’n landbouwbeheerplan een gerichte, duurzame toekomstvisie voor het gehucht Hal betekenen.


Met het project HAL wil Boerennatuur Vlaanderen aantonen dat boeren, met de juiste ondersteuning en vrijwillige samenwerkingen, bereid zijn na te denken over het nemen van maatregelen en deze ook willen verankeren.

Het is van groot belang voor de landbouwers om flexibiliteit te behouden bij het uitvoeren van maatregelen, zodat koudwatervrees onder landbouwers wordt weggenomen.


Het hoofddoel van HALnat is het ontwikkelen van een gezamenlijke visie voor het landbouwgebied en het waarborgen van de betrokkenheid van de groep.
We hopen dat HALnat een inspiratiebron wordt voor andere projecten en de koudwatervrees wegneemt bij Vlaamse parken met soortgelijke ambities.

foto's : Senne en Wim Verschraegen

woensdag 25 juni 2025

Bebossing: ook nu plaatst Jo Brouns natuur tegenover landbouw

Bebossing: ook nu plaatst Jo Brouns natuur tegenover landbouw

                                                                    © Elke Pannier

Jo Brouns (CD&V) werd als Vlaams minister bevoegd voor zowel landbouw als voor omgeving. De vorige legislatuur stonden die anders geregeld recht tegenover elkaar. Maar van die polarisatie wil Brouns af. Daar moet plaats zijn voor zowel landbouw als voor versterking van de biodiversiteit. Hij wil daarom boeren en natuurverenigingen met elkaar verbinden. Brouns vindt dit een zware opdracht, maar bekijkt het ook als een groot voorrecht. Aanvankelijk waardeerde onze natuurvereniging deze houding en koesterde de hoop dat de minister een verbindende en bemiddelende rol zou spelen tussen beide partijen. GroenRand zet zich al geruime tijd in om de Kalmthoutse Heide tot een Nationaal Park te maken.
Het creëren van verbindingen tussen natuurgebieden is essentieel voor het behoud van biodiversiteit, omdat dit migratie, verspreiding en genetische uitwisseling tussen soortenpopulaties bevordert.

Minister Jo Brouns streeft ernaar de historische bondgenoten landbouw en natuur te herenigen en had een uitgelezen kans om zijn woorden in daden om te zetten door een bemiddelaar aan te stellen die grondeigenaren, boeren en natuurverenigingen bijeenbrengt.
De bemiddelaar fungeert als een "trait-d'union" om een constructieve dialoog te bevorderen, belangen te verhelderen en gezamenlijke oplossingen te vinden. Dit helpt om de natuur te verbinden tot een coherent geheel, wat essentieel is voor het behoud van de biodiversiteit. Een bemiddelaar kan een cruciale rol spelen in het overbruggen van tegenstrijdige belangen en het creëren van gezamenlijke visie voor de toekomst van het natuurlijke landschap. De voorgestelde functie van een bemiddelaar is niet bedoeld als een tijdelijke oplossing, maar als een langetermijninvestering in het versterken van de samenwerking. Kortom, de bemiddelaar is een instrument om de kloof tussen verschillende partijen te overbruggen en om een gezamenlijke landschappelijke visie te realiseren.  
Echter, ministers Brouns weigerde dit en bood zelfs geen mogelijkheid om nieuwe parken te realiseren.

Jaarlijks is er 18 miljoen euro beschikbaar voor bebossing, maar de minister heeft tot op heden nog geen enkele euro van dit budget vrijgemaakt

De Vlaamse Regering streeft naar 10.000 hectare extra bos tegen 2030. Vlaams Parlementslid Sanne Van Looy spoort minister Jo Brouns aan om het bebossingstempo op te drijven, aangezien de middelen momenteel beschikbaar zijn in de 'boskluis'. De lokale besturen spelen een cruciale rol in het realiseren van de bosuitbreidingsdoelstellingen. Sanne Looy benadrukt dat er bij de lokale besturen brede steun bestaat voor meer bos, maar zij verwachten van de Vlaamse Regering een krachtig signaal dat bosuitbreiding essentieel is voor het milieu. Minister Brouns heeft toegezegd de aankoopsubsidie voor bos opnieuw in te voeren. Daarnaast beloofde hij een plan van aanpak te ontwikkelen voor lokale bosplannen.

Vlaams volksvertegenwoordiger Sanne Van Looy zetelt in de commissie Leefmilieu. Ze heeft niet bepaald het volste vertrouwen in de antwoorden van vorige week over de bebossingsturbo, waar Vlaanderen mee aan de slag zou moeten gaan. Meer bos in Vlaanderen? Negen op de tien Vlamingen zegt volmondig ja. En terecht. Bossen zijn meer dan een leuk extraatje. Ze zijn onze natuurlijke airco tijdens warme zomerdagen, zuiveren onze lucht en bieden plekken van rust en ontspanning.


Daarom is de Vlaamse regering terecht ambitieus en herbevestigde ze de doelstelling om 10.000 hectare extra bos te voorzien tegen 2030. Het dossier lijkt echter vast te zitten. In Knack hebben we de boeiende inzichten van Sanne Van Looy hierover kunnen lezen:

Alles staat klaar, maar waarom twijfelen we nog? Tijd om de schop in de grond te planten!

De bevoegde minister moet niet van nul starten.
Tijdens de vorige legislatuur werd de kentering ingezet met netto 1.342 hectare extra bos.
Dat is de optelsom van de 1.595 hectare die werd ontbost en werd gecompenseerd met de aanleg van 2.937 hectare nieuw bos, wat de bosbalans voor het eerst positief maakte.
Historisch!
Een deel van dat nieuw bos kwam er dankzij het enthousiasme van de steden en gemeenten, die tussen 2020 en 2023 met doelgerichte steun van de Vlaamse overheid instonden voor 267 hectare extra bos.
Dat beleid werkte dus. Daarom wordt er jaarlijks 18 miljoen euro op tafel gelegd voor verdere bosuitbreiding. Alles ligt dus klaar om eraan te beginnen. Alleen maakte de minister nog geen euro vrij van dit budget. Waarom worden die voorziene middelen niet gewoon ingezet?
Tijdens de commissie van 17 juni kwam de aap uit de mouw: de minister koppelt bebossing aan een landbouwdossier. En zo zet hij gewild of ongewild landbouw en natuur weer tegen elkaar op. Dat terwijl het net de bedoeling is om beide te verzoenen. Iets wat hij nochtans zelf graag benadrukt.

Finaal verliest zo iedereen

De natuur verlies omdat nieuwe bossen op zich laten wachten. De boeren verliezen want ze kunnen in een gepolemiseerde context langer wachten op hun voorkoopregeling aangezien er nieuwe voorwaarden aan worden gekoppeld. En de lokale besturen verliezen want ze blijven in het ongewisse, terwijl ze net nu hun plannen voor de komende legislatuur aan het opstellen zijn.

Vertrouwen in de lokale besturen


Bovendien lijkt minister Brouns verder te gaan dan de afspraken in het regeerakkoord en nieuwe bestemmingsvoorwaarden te koppelen aan bebossingssubsidies. Steden en gemeenten hebben nood aan vertrouwen en ondersteuning, niet aan nieuwe drempels of extra beperkingen opgelegd door de Vlaamse overheid. Er bestaat al genoeg regelneverij.
Eigenlijk is het doodeenvoudig. Het zijn de steden en gemeenten die als beste weten op welke plaats en op welke manier we best extra bossen planten. Ze hebben uiteraard wel middelen nodig om mee te werken aan de doelstelling van de Vlaamse overheid. Maar die gaan verloren door gebrek aan beleid. Hoeveel bossen hadden met de eerste 18 miljoen niet kunnen worden aangeplant? Die laat de minister liggen om het moeilijker te maken dan het is. We hebben geen ministers nodig om zaken moeilijker te maken, wel om zaken te versnellen.
Zonder duidelijkheid voor de steden en gemeenten valt het enthousiasme stil. Voorstel? Nu een ‘overgangssubsidie’ geven om alvast in 2026 te kunnen beginnen met bebossingsprojecten. Want als we de geambieerde koers voor meer groene longen in ons dichtbebouwde Vlaanderen willen aanhouden, hebben we niet alleen goede bedoelingen nodig, maar ook tijdige beslissingen. De N-VA zal erop blijven toezien dat de gemaakte afspraken worden uitgevoerd: mét vertrouwen in de lokale besturen, zonder tijdverlies. Onze visie
Lokale besturen vormen inderdaad een belangrijke partner.
Maar koken kost geld.
De minister heeft meerdere malen verklaard dat de nieuwe subsidieoproep voor de aankoop van gronden bestemd voor bebossing vrijwel gereed is
Maar de oproep lijkt gekoppeld te zijn aan het voorkooprecht om bosontwikkeling te realiseren.
En dat moet dus nog in elkaar geknutseld worden.
Zolang er geen akkoord is over het voorkooprecht, komt er ook geen beslissing. Hopelijk krijgt het dossier snel groen licht, want enkel zo kan er eindelijk werk gemaakt worden van meer bos.
Als we de gewenste koers voor meer groene longen in ons dichtbebouwde Vlaanderen willen voortzetten, zijn niet alleen goede intenties vereist, maar ook tijdige beslissingen, en moet er een einde komen aan politieke spelletjes. De minister koppelt bebossing aan een landbouwdossier, zo zet hij landbouw en natuur weer tegen elkaar op. GroenRand heeft de indruk dat de minister landbouw en natuur van elkaar wil scheiden om spanningen te voorkomen, terwijl hij tegelijkertijd stelt dat hij juist een verbinding wil creëren tussen beide domeinen.
Het doet denken aan een kok die zout en peper apart houdt, maar toch belooft dat het gerecht uitstekend op smaak zal zijn!

Hier kan u het volledige verslag van het debat in de commissie lezen: Commissie voor Leefmilieu, Natuur en Ruimtelijke Ordening dinsdag 17 juni 2025, 13 uur | Vlaams Parlement


zaterdag 14 juni 2025

GroenRand beëindigt de bijenactie, maar zal in 2025 aandacht blijven vragen voor de achteruitgang van bestuivers

GroenRand beëindigt de bijenactie, maar zal in 2025 aandacht blijven vragen voor de achteruitgang van bestuivers

Dit werkjaar hebben we bestuivers centraal gesteld en de honingbij als mascotte gekozen om aandacht te vragen voor de zorgwekkende achteruit van bestuivende insecten. 

Biodiversiteit in Vlaanderen is van cruciaal belang. Veel planten zijn afhankelijk van bestuiving om zich voort te planten en het voortbestaan van hun soort te verzekeren.
Helaas verkeren wilde bestuivers in een zorgwekkende toestand. Van de 381 soorten wilde bijen in ons land is maar liefst 32,8 procent bedreigd 32 ,8 procent bijna bedreigd en 11,8 procent regionaal uitgestorven.


Ook met de dagvlinders en zweefvliegen gaat het niet beter. Integendeel.


De achteruitgang van wilde bestuivers is het gevolg van een combinatie van verschillende factoren die elkaar versterken.
De belangrijkste oorzaken zijn habitatverlies en -degradatie en de verarming van het bloemenlandschap, het gebruik van bestrijdingsmiddelen, stikstofdepositie, vermesting en klimaatverandering.


De bevruchting van het merendeel van ons voedsel is afhankelijk van de ijverige inspanningen van bestuivers. Deze kosteloze dienst van onze insectenvrienden functioneert alleen als we hen goed verzorgen.

En nee, het gaat niet alleen om honingbijen.
Uit onderzoek blijkt dat wilde bijen zweefvliegen, nachtvlinders, wespen en kevers ook een belangrijke rol spelen. Helaas hebben honingbijen het zwaar door klimaatverandering en overmatig gebruik van pesticiden, waardoor andere bestuivers hen moeten ondersteunen.


Algemeen is het belangrijk om in je tuin te zorgen voor een bloesemboog (of bloeispreiding) van de vroege lente tot in de late herfst. Alleen de enkelvoudige bloemen, waar de insecten gemakkelijk aan de meeldraden en nectar kunnen, zijn nuttig.

Modern geteelde cultivars met spectaculaire, maar gesloten bloemen zijn prachtig, maar hebben weinig waarde voor bestuivers. Combineer ze daarom met andere soorten. Bloembollen zoals sneeuwklokje en krokus, maar ook de helleborus en vleesbes en bomen zoals de els, hazelaar en wilgen bieden het eerste voedsel. Hierdoor kunnen o.a. de hommelkoninginnen voedsel vinden om een nest op te starten. Ook de late bloeiers zijn van groot belang, omdat ze ervoor zorgen dat de bestuivers goed gevoed aan hun winterrust kunnen beginnen.

.
Naast honingbijen vervullen dus ook wilde bijensoorten een essentiële rol in de bestuiving. Daarom is het ‘Vlaams Actieplan voor Wilde Bestuivers’ ontwikkeld, dat zich richt op het verbeteren van de leefomstandigheden van wilde bestuivers – en daarmee ook van bijen in het algemeen. Er zijn reeds diverse maatregelen genomen om de habitatkwaliteit voor bestuivers te verbeteren, waaronder het aanleggen van wildebestuiversreservaten, het bevorderen van bloeiende kleine landschapselementen, het creëren van bestuiversstroken in agrarische gebieden en het stimuleren van het gebruik van inheemse planten.


Daarnaast werd er eveneens ingezet op sensibilisering en communicatie, bijvoorbeeld via de campagne Week van de Bij, waaraan ook GroenRand heeft deelgenomen.

Maar GroenRand had bedenkingen bij de uitvoering van het actieplan. We verwijzen naar een schriftelijke vraag aan minister Jo Brouns van januari over de stand van zaken van het actieplan voor wilde bestuivers, waaruit bleek dat slechts drie acties werden uitgevoerd, dat er nog 18 acties lopen en nog 16 acties opgestart moeten worden of on hold stonden. Er is zeker nog ruimte voor verbetering, en volgens GroenRand is het van groot belang om extra inspanningen te leveren, zodat de resterende 34 acties bijzondere aandacht krijgen.

Vandaag beëindigen we onze inspanningen om aandacht te vragen voor de bestuivers en blikken terug op de vele reportages en prachtige foto's op onze website.
Bioloog Joeri Cortens, bekend van Radio 1 en een gepassioneerde en getalenteerde verteller, nam ons tijdens een lezing mee in het boeiende verhaal van de wilde bijen.
We organiseerden een fotowedstrijd, verkozen vijf laureaten, benoemden Els Beeckx tot ambassadeur van onze actie en bekroonden haar met de Groene Duim.

                                                                                                             © Marleen Stoops

Els Beeckx zet zich al jarenlang in voor bestuivers door mensen te inspireren om hun tuinen bijenvriendelijk in te richten. 
Zij is, samen met Dieter Coppens, tevens de enthousiaste campagnemanager van #LaatZeLiggen en #ByeByeGazon.
De uitreiking werd gehouden in samentuin Wilhalla in Halle-Zoersel, een symbolische plek aangezien dit de bakermat van Velt is. Tijdens de ceremonie stonden verschillende fruitstruiken van de overleden Velt-inspirator Daniel Willaeys in volle bloei. Vorig jaar werd de Groene Duim toegekend aan Dieter Coppens, samen met natuurfotografen uit de regio.

In 2023 mocht Red de Voorkempen de prijs in ontvangst nemen uit handen van bioloog Dirk Draulans.
GroenRand viert volgend jaar haar 10-jarig jubileum en zal de Groene Duim uitreiken aan een zeer bijzondere persoon of instantie. Onze natuurvereniging is volop bezig met de voorbereidingen en zal in 2026, met een energie die zelfs Duracell-konijntjes doet verbleken, haar actiepunten en standpunten onvermoeibaar blijven uitdragen.


Onze argumenten zijn dermate helder dat we ze, desnoods tot vervelens toe, in 2026 zullen blijven herhalen totdat niemand eromheen kan. Hieronder sommen we ze nogmaals overzichtelijk op. Vlaanderen heeft door haar beleid een sterk versnipperd landschap gecreëerd, waardoor grote stukken natuur geïsoleerd zijn geraakt. Dit heeft aanzienlijke negatieve gevolgen voor de biodiversiteit.
Het is daarom van cruciaal belang om natuurgebieden met elkaar te verbinden tot grotere, samenhangende eenheden, en dat is precies waar Vlaamse parken volop aan werken.

Natuurherstel richt zich op het verbeteren van aangetaste of vernietigde ecosystemen door de structuur en functies ervan te optimaliseren, met als doel deze veerkrachtiger en biodiverser te maken. De Natuurherstelwet is een verordening die de lidstaten van de EU zal verplichten om maatregelen te nemen om beschadigde ecosystemen te herstellen en verdere achteruitgang te voorkomen. We zullen hier sowieso werk van moeten maken en dat doen we het liefst in samenspraak met alle partners: natuurverenigingen, landbouwers, grondeigenaren, provincie, gemeentebesturen... Natuurherstel vereist continuïteit, maar de initiatieven om dit te realiseren ontbreken. Wij geloven dat Vlaamse Parken dé ideale plek zijn om samenwerking en samenhang op het gebied van natuurherstel te stimuleren.
De recente uitspraak van het Grondwettelijk Hof is een sterke bevestiging van het standpunt van GroenRand en zegt dat deze samenwerking volledig op vrijwillige basis moet plaatsvinden en dat er geen eigendomsbeperkende gevolgen mogen voortvloeien uit het Parkendecreet. Wat weerhoudt ons dan nog? Na tien jaar dromen najagen is het tijd om de handen terug uit de mouwen te steken en samen met diverse partners via gebiedsgerichte en bemiddelende acties de Vlaamse parken nieuw leven in te blazen.
We nemen even een pauze, maar wees gerust: bij belangrijke gebeurtenissen blijven jullie verzekerd van de meest boeiende verhalen uit de natuur, van fascinerende biodiversiteitsweetjes tot inspirerende verhalen over natuurverbindingen!
Moge je vakantie vol zitten met verrukkelijke maaltijden, ontspanning en gezelligheid. GroenRand wenst je een geweldige tijd en spannende avonturen op je vakantiebestemming. Neem de tijd om tot rust te komen, te ontspannen en volop te genieten, zodat je later kunt terugblikken op prachtige natuur- en andere mooie herinneringen.


Wij zoeken enthousiaste mensen die onze droom willen helpen waarmaken en ons team willen versterken. 
Geïnteresseerd?
Stuur dan een berichtje naar onze communicatieverantwoordelijke Dirk Weyler: <dirk.weyler@hotmail.com>.